Είναι παράνομες οι επιθέσεις της Χαμάς με ρουκέτες;
Γιος Εβραίων που επέζησαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και διαπρεπής διανοούμενος, ο Νόρμαν Φινκελστάιν είναι διάσημος για τις σχολαστικές αναλύσεις του των γεγονότων. Σφοδρός επικριτής των πολιτικών του Ισραήλ, οι θέσεις και τα βιβλία του, ιδίως το εικονοκλαστικό «Η Βιομηχανία του Ολοκαυτώματος» (εκδόσεις Εικοστού.
Του Νόρμαν Φινκελστάιν
Στις
7 Ιουλίου 2014, το Ισραήλ εξαπέλυσε την επιχείρηση «Προστατευτική
Παρυφή». Οταν ξεκίνησε η χερσαία εισβολή στη Γάζα, στις 18 Ιουλίου, το
Ισραήλ είχε ήδη σκοτώσει 230 Παλαιστινίους, εκ των οποίων το 75% ήταν
άμαχοι και το 20% (48) ήταν παιδιά, είχε τραυματίσει περισσότερους από
1.700 και είχε καταστρέψει ή καταστήσει ακατοίκητα εκατοντάδες σπίτια,
αφήνοντας άστεγους περισσότερους από 10.000 πολίτες της Γάζας. Από την
άλλη, οι παλαιστινιακές ρουκέτες είχαν σκοτώσει έναν Ισραηλινό άμαχο,
είχαν τραυματίσει 18 και είχαν προκαλέσει ζημιές σε τρία σπίτια. Είναι
δύσκολο να φανταστούμε πιο δυσανάλογο απολογισμό.
Ωστόσο, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), στη νομική του ανάλυση δεν έκανε τίποτε άλλο από το να αντιστρέψει αυτόν τον απολογισμό. Στα πρώτα δελτία Τύπου, το HRW διττά αποστασιοποιήθηκε από το να κάνει λόγο για ισραηλινά εγκλήματα πολέμου: πρώτα αμβλύνει το βάρος των ενοχοποιητικών στοιχείων -«φαίνεται», «πιθανόν», «μοιάζει», «ίσως». Δεύτερον, αντί για εγκλήματα πολέμου αναφέρεται σε ελαφρύτερες ή ασαφείς κατηγορίες -«συλλογική τιμωρία», «παραβίαση των νόμων του πολέμου», «μη σύννομες επιθέσεις».
«Οι παλαιστινιακές ρίψεις ρουκετών κατά του Ισραήλ μοιάζουν να γίνονται αδιακρίτως ή να στοχεύουν οικισμούς αμάχων, κάτι που αποτελεί έγκλημα πολέμου», τόνισε αντίθετα στο πρώτο του δελτίο το HRW. Αλλά είναι οι επιθέσεις με ρίψεις ρουκετών της Χαμάς (που χρησιμοποιείται σε αυτές τις ανακοινώσεις ως συνώνυμο όλων των παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων) εγκλήματα πολέμου ή έστω παράνομες; Ο νόμος δεν είναι τόσο σαφής…
Η διεθνής νομοθεσία απαγορεύει σε μια κατοχική δύναμη να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει έναν αγώνα αυτοδιάθεσης, ενώ δεν απαγορεύει σε έναν λαό που αγωνίζεται για την αυτοδιάθεση να χρησιμοποιήσει βία. Το Διεθνές Δικαστήριο τόνισε το 2004 σε γνωμοδότησή του ότι οι Παλαιστίνιοι «έχουν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση» και ότι «το Ισραήλ πρέπει να συμμορφωθεί με την υποχρέωσή του να σεβαστεί το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση». Κατά συνέπεια, το Ισραήλ δεν έχει νόμιμο δικαίωμα να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει τον αγώνα των Παλαιστινίων για την αυτοδιάθεσή τους. Ούτε μπορεί το Ισραήλ να ισχυριστεί ότι, επειδή αυτός ο αγώνας για αυτοδιάθεση διεξάγεται στο πλαίσιο μιας κατοχής, έχει νόμιμο δικαίωμα ως κατοχική δύναμη να επιβάλλει την κατοχή για όσο περισσότερο μπορεί. Το 1971, το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε πως η κατοχή της Ναμίμπια από τη Νότια Αφρική κατέστη παράνομη γιατί η τελευταία αρνήθηκε να προβεί σε καλόπιστες διαπραγματεύσεις για να τερματιστεί η κατοχή. Είναι πέραν αμφισβήτησης ότι το Ισραήλ έχει αποτύχει να διεξάγει καλής πίστης διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της κατοχής των Παλαιστινιακών εδαφών. Με βάση και την απόφαση για τη Ναμίμπια, η συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή είναι παράνομη.
Μολονότι επικαλείται το δικαίωμά του στην άμυνα απέναντι στις ρουκέτες της Χαμάς, στην πραγματικότητα το Ισραήλ επικαλείται το δικαίωμά του να συνεχίσει την κατοχή. Αν το Ισραήλ έπαυε να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει τον αγώνα αυτοδιάθεσης, η κατοχή θα τελείωνε και θα σταματούσαν οι εκτοξεύσεις ρουκετών. (Αν τότε δεν σταματούσαν, βεβαίως και η νομική κατάσταση θα ήταν διαφορετική). Αν έδινε τέλος στην κατοχή, το Ισραήλ δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιήσει βία. Η μόνιμη επωδός ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα να αμυνθεί, είναι μια παραπλανητική τακτική για να ρίξει στάχτη στα μάτια. Το πραγματικό ερώτημα είναι: Εχει το Ισραήλ το δικαίωμα να χρησιμοποιεί βία για να διαιωνίζει μια παράνομη κατοχή; Η απάντηση είναι όχι.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι, ακόμη κι αν το Ισραήλ δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει βία για να καταστείλει τον αγώνα αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων, η πρακτική της Χαμάς να εκτοξεύει αδιακρίτως ρουκέτες και να στοχεύει Ισραηλινούς πολίτες δεν παύει να αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Δεν είναι ωστόσο απολύτως σαφές τι συνιστά «όπλο που πλήττει αδιακρίτως». Ο προφανής ορισμός είναι σχετικός και καθορίζεται από την τεχνολογία: αν ένα υπάρχον όπλο έχει μεγάλη πιθανότητα να χτυπήσει τον στόχο του, τότε όλα τα άλλα όπλα με σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να χτυπήσουν έναν στόχο χαρακτηρίζονται «όπλα που πλήττουν αδιακρίτως». Αλλά με αυτό τον ορισμό, μόνο οι πλούσιες χώρες ή αρκετά πλούσιες για να αγοράσουν υψηλής τεχνολογίας όπλα, έχουν το δικαίωμα να υπερασπίζονται εαυτόν εναντίον τεχνολογικά προηγμένων αεροπορικών επιθέσεων.
Το HRW υποστηρίζει πως, ακόμη κι αν οι πολίτες αποτελούν συστηματικό στόχο, ένας λαός δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα να προχωρά σε «πολεμικά αντίποινα», δηλαδή να στοχεύει σκόπιμα τους πολίτες του αντίπαλου κράτους έως ότου αυτό σταματήσει τις επιθέσεις του. «Ανεξαρτήτως του ποιος ξεκίνησε αυτόν τον τελευταίο γύρο, οι επιθέσεις που στοχεύουν αμάχους παραβιάζουν τους βασικούς ανθρωπιστικούς κανόνες», τόνισε ο υποδιευθυντής του HRW για τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στο πρώτο του δελτίο Τύπου. «Κάθε επίθεση, περιλαμβανομένων των πολεμικών αντιποίνων, που στοχεύει ή πλήττει αδιακρίτως τους αμάχους απαγορεύεται σύμφωνα με τους νόμους του πολέμου».
Δεν είναι ωστόσο ακριβώς έτσι. Η διεθνής νομοθεσία -σε κάθε περίπτωση όχι ακόμη- δεν απαγορεύει τα αντίποινα. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία, ανάμεσα σε άλλα κράτη, έχουν προασπιστεί σθεναρά το δικαίωμα ενός κράτους να χρησιμοποιήσει μη πυρηνικά όπλα ως αντίποινα σε εμπόλεμη κατάσταση. Με αυτό το δεδομένο, ο λαός της Γάζας έχει ασφαλώς το δικαίωμα να χρησιμοποιεί αυτοσχέδιες ρουκέτες για να δώσει τέλος σε έναν παράνομο και ανηλεή επτάχρονο ισραηλινό αποκλεισμό ή στον εγκληματικό βομβαρδισμό των αμάχων της Γάζας.
Θα μπορούσε κανείς εύλογα να αμφισβητήσει την πολιτική σύνεση της στρατηγικής της Χαμάς. Αλλά ο νόμος δεν είναι απερίφραστα εναντίον της, ενώ επιχειρήματα ήθους κλίνουν υπέρ της. Το Ισραήλ έχει επιβάλει έναν κτηνώδη αποκλεισμό στη Γάζα. Το 95% του νερού στη Γάζα είναι ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. Ολα δείχνουν πως ο παλαιστινιακός λαός τώρα στηρίζει όσους προβαίνουν σε αντίποινα κατά του Ισραήλ. Στη Λωρίδα της Γάζας προτιμούν να πεθάνουν αντιστεκόμενοι παρά να συνεχίσουν να ζουν κάτω από έναν απάνθρωπο αποκλεισμό. Η αντίστασή τους είναι περισσότερο συμβολική, καθώς οι αυτοσχέδιες ρουκέτες προκαλούν ελάχιστες ζημιές. Ετσι, το καίριο ερώτημα είναι: Εχουν οι Παλαιστίνιοι το δικαίωμα της συμβολικής αντίστασης απέναντι σε έναν αργό θάνατο που επισφραγίζεται με τακτικές σφαγές ή πρέπει να παραιτηθούν και να πεθάνουν;
Στις
7 Ιουλίου 2014, το Ισραήλ εξαπέλυσε την επιχείρηση «Προστατευτική
Παρυφή». Οταν ξεκίνησε η χερσαία εισβολή στη Γάζα, στις 18 Ιουλίου, το
Ισραήλ είχε ήδη σκοτώσει 230 Παλαιστινίους, εκ των οποίων το 75% ήταν
άμαχοι και το 20% (48) ήταν παιδιά, είχε τραυματίσει περισσότερους από
1.700 και είχε καταστρέψει ή καταστήσει ακατοίκητα εκατοντάδες σπίτια,
αφήνοντας άστεγους περισσότερους από 10.000 πολίτες της Γάζας. Από την
άλλη, οι παλαιστινιακές ρουκέτες είχαν σκοτώσει έναν Ισραηλινό άμαχο,
είχαν τραυματίσει 18 και είχαν προκαλέσει ζημιές σε τρία σπίτια. Είναι
δύσκολο να φανταστούμε πιο δυσανάλογο απολογισμό.Ωστόσο, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), στη νομική του ανάλυση δεν έκανε τίποτε άλλο από το να αντιστρέψει αυτόν τον απολογισμό. Στα πρώτα δελτία Τύπου, το HRW διττά αποστασιοποιήθηκε από το να κάνει λόγο για ισραηλινά εγκλήματα πολέμου: πρώτα αμβλύνει το βάρος των ενοχοποιητικών στοιχείων -«φαίνεται», «πιθανόν», «μοιάζει», «ίσως». Δεύτερον, αντί για εγκλήματα πολέμου αναφέρεται σε ελαφρύτερες ή ασαφείς κατηγορίες -«συλλογική τιμωρία», «παραβίαση των νόμων του πολέμου», «μη σύννομες επιθέσεις».
«Οι παλαιστινιακές ρίψεις ρουκετών κατά του Ισραήλ μοιάζουν να γίνονται αδιακρίτως ή να στοχεύουν οικισμούς αμάχων, κάτι που αποτελεί έγκλημα πολέμου», τόνισε αντίθετα στο πρώτο του δελτίο το HRW. Αλλά είναι οι επιθέσεις με ρίψεις ρουκετών της Χαμάς (που χρησιμοποιείται σε αυτές τις ανακοινώσεις ως συνώνυμο όλων των παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων) εγκλήματα πολέμου ή έστω παράνομες; Ο νόμος δεν είναι τόσο σαφής…
Η διεθνής νομοθεσία απαγορεύει σε μια κατοχική δύναμη να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει έναν αγώνα αυτοδιάθεσης, ενώ δεν απαγορεύει σε έναν λαό που αγωνίζεται για την αυτοδιάθεση να χρησιμοποιήσει βία. Το Διεθνές Δικαστήριο τόνισε το 2004 σε γνωμοδότησή του ότι οι Παλαιστίνιοι «έχουν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση» και ότι «το Ισραήλ πρέπει να συμμορφωθεί με την υποχρέωσή του να σεβαστεί το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση». Κατά συνέπεια, το Ισραήλ δεν έχει νόμιμο δικαίωμα να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει τον αγώνα των Παλαιστινίων για την αυτοδιάθεσή τους. Ούτε μπορεί το Ισραήλ να ισχυριστεί ότι, επειδή αυτός ο αγώνας για αυτοδιάθεση διεξάγεται στο πλαίσιο μιας κατοχής, έχει νόμιμο δικαίωμα ως κατοχική δύναμη να επιβάλλει την κατοχή για όσο περισσότερο μπορεί. Το 1971, το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε πως η κατοχή της Ναμίμπια από τη Νότια Αφρική κατέστη παράνομη γιατί η τελευταία αρνήθηκε να προβεί σε καλόπιστες διαπραγματεύσεις για να τερματιστεί η κατοχή. Είναι πέραν αμφισβήτησης ότι το Ισραήλ έχει αποτύχει να διεξάγει καλής πίστης διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της κατοχής των Παλαιστινιακών εδαφών. Με βάση και την απόφαση για τη Ναμίμπια, η συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή είναι παράνομη.
Μολονότι επικαλείται το δικαίωμά του στην άμυνα απέναντι στις ρουκέτες της Χαμάς, στην πραγματικότητα το Ισραήλ επικαλείται το δικαίωμά του να συνεχίσει την κατοχή. Αν το Ισραήλ έπαυε να χρησιμοποιεί βία για να καταστείλει τον αγώνα αυτοδιάθεσης, η κατοχή θα τελείωνε και θα σταματούσαν οι εκτοξεύσεις ρουκετών. (Αν τότε δεν σταματούσαν, βεβαίως και η νομική κατάσταση θα ήταν διαφορετική). Αν έδινε τέλος στην κατοχή, το Ισραήλ δεν θα χρειαζόταν να χρησιμοποιήσει βία. Η μόνιμη επωδός ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα να αμυνθεί, είναι μια παραπλανητική τακτική για να ρίξει στάχτη στα μάτια. Το πραγματικό ερώτημα είναι: Εχει το Ισραήλ το δικαίωμα να χρησιμοποιεί βία για να διαιωνίζει μια παράνομη κατοχή; Η απάντηση είναι όχι.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι, ακόμη κι αν το Ισραήλ δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει βία για να καταστείλει τον αγώνα αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων, η πρακτική της Χαμάς να εκτοξεύει αδιακρίτως ρουκέτες και να στοχεύει Ισραηλινούς πολίτες δεν παύει να αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Δεν είναι ωστόσο απολύτως σαφές τι συνιστά «όπλο που πλήττει αδιακρίτως». Ο προφανής ορισμός είναι σχετικός και καθορίζεται από την τεχνολογία: αν ένα υπάρχον όπλο έχει μεγάλη πιθανότητα να χτυπήσει τον στόχο του, τότε όλα τα άλλα όπλα με σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να χτυπήσουν έναν στόχο χαρακτηρίζονται «όπλα που πλήττουν αδιακρίτως». Αλλά με αυτό τον ορισμό, μόνο οι πλούσιες χώρες ή αρκετά πλούσιες για να αγοράσουν υψηλής τεχνολογίας όπλα, έχουν το δικαίωμα να υπερασπίζονται εαυτόν εναντίον τεχνολογικά προηγμένων αεροπορικών επιθέσεων.
Το HRW υποστηρίζει πως, ακόμη κι αν οι πολίτες αποτελούν συστηματικό στόχο, ένας λαός δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα να προχωρά σε «πολεμικά αντίποινα», δηλαδή να στοχεύει σκόπιμα τους πολίτες του αντίπαλου κράτους έως ότου αυτό σταματήσει τις επιθέσεις του. «Ανεξαρτήτως του ποιος ξεκίνησε αυτόν τον τελευταίο γύρο, οι επιθέσεις που στοχεύουν αμάχους παραβιάζουν τους βασικούς ανθρωπιστικούς κανόνες», τόνισε ο υποδιευθυντής του HRW για τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στο πρώτο του δελτίο Τύπου. «Κάθε επίθεση, περιλαμβανομένων των πολεμικών αντιποίνων, που στοχεύει ή πλήττει αδιακρίτως τους αμάχους απαγορεύεται σύμφωνα με τους νόμους του πολέμου».
Δεν είναι ωστόσο ακριβώς έτσι. Η διεθνής νομοθεσία -σε κάθε περίπτωση όχι ακόμη- δεν απαγορεύει τα αντίποινα. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία, ανάμεσα σε άλλα κράτη, έχουν προασπιστεί σθεναρά το δικαίωμα ενός κράτους να χρησιμοποιήσει μη πυρηνικά όπλα ως αντίποινα σε εμπόλεμη κατάσταση. Με αυτό το δεδομένο, ο λαός της Γάζας έχει ασφαλώς το δικαίωμα να χρησιμοποιεί αυτοσχέδιες ρουκέτες για να δώσει τέλος σε έναν παράνομο και ανηλεή επτάχρονο ισραηλινό αποκλεισμό ή στον εγκληματικό βομβαρδισμό των αμάχων της Γάζας.
Θα μπορούσε κανείς εύλογα να αμφισβητήσει την πολιτική σύνεση της στρατηγικής της Χαμάς. Αλλά ο νόμος δεν είναι απερίφραστα εναντίον της, ενώ επιχειρήματα ήθους κλίνουν υπέρ της. Το Ισραήλ έχει επιβάλει έναν κτηνώδη αποκλεισμό στη Γάζα. Το 95% του νερού στη Γάζα είναι ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. Ολα δείχνουν πως ο παλαιστινιακός λαός τώρα στηρίζει όσους προβαίνουν σε αντίποινα κατά του Ισραήλ. Στη Λωρίδα της Γάζας προτιμούν να πεθάνουν αντιστεκόμενοι παρά να συνεχίσουν να ζουν κάτω από έναν απάνθρωπο αποκλεισμό. Η αντίστασή τους είναι περισσότερο συμβολική, καθώς οι αυτοσχέδιες ρουκέτες προκαλούν ελάχιστες ζημιές. Ετσι, το καίριο ερώτημα είναι: Εχουν οι Παλαιστίνιοι το δικαίωμα της συμβολικής αντίστασης απέναντι σε έναν αργό θάνατο που επισφραγίζεται με τακτικές σφαγές ή πρέπει να παραιτηθούν και να πεθάνουν;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου