"2001 : Η Οδύσσεια του Διαστήματος" του Στάνλεϊ Κιούμπρικ | Ενας μύθος γίνεται 50 ετών

(αναδημοσίευση από το Flix)
http://flix.gr/articles/2001-a-space-odyssey-50-years-article.html

ΑΠΟΨΗ 14 MAY  /  Flix Team

Ο Λεωνίδας Γυμνόπουλος του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών & Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ και μεγάλος θαυμαστής της θρυλικής ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ γράφει για όλα όσα θα χωρίζουν πάντα την επιστημονική φαντασία σε πριν και μετά το «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος».

Είναι δυνατόν μια ταινία στην οποία ο πρώτος διάλογος ακούγεται περίπου μισή ώρα μετά την έναρξη, στα 2/3 της συνολικής διάρκειας επικρατεί σχεδόν απόλυτη σιωπή που περιστασιακά διακόπτεται από τον ήχο της ανθρώπινης ανάσας και το τέλος της δημιουργεί περισσότερες απορίες από αυτές που λύνει, να θεωρείται η καλύτερη ταινία επιστημονικής φαντασίας που έγινε ποτέ;
Αν μιλάμε για το «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», είναι.
Χιλιάδες σελίδες σε εκατοντάδες άρθρα και δεκάδες βιβλία έχουν γραφτεί γι’ αυτήν την πολυεπίπεδη οραματική ταινία του Stanley Kubrick. Θα ήταν επομένως παράτολμο να πιστεύει κάποιος ότι μπορεί να προσθέσει κάτι ουσιαστικό σε τόσες ερμηνείες και αναλύσεις. Με αφορμή όμως την επέτειο 50 ετών από την πρώτη κυκλοφορία της ταινίας στις αίθουσες στις 2 Απριλίου του 1968, θα άξιζε να γίνει μια σταχυολόγηση των παραπάνω, ως ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε ένα αριστούργημα του σύγχρονου κινηματογράφου.
Η αξία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ ως σκηνοθέτη αλλά και της συγκεκριμένης ταινίας του, όσον αφορά την καλλιτεχνική της ποιότητα είναι αναμφισβήτητη, κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνεται εδώ και 50 χρόνια, τόσο από τους κριτικούς όσο και από το κοινό. Η «Οδύσσεια του Διαστήματος» όμως ξεχωρίζει και για πολλούς ακόμα λόγους, οι οποίοι τελικά συνιστούν ένα μοναδικό πάντρεμα της επιστήμης με την τέχνη και στους οποίους θα σταθούμε στη συνέχεια.

Διαβάστε και δείτε ακόμη: «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος»: Πίσω από τις κάμερες!

Το σενάριο
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι μέχρι την ημέρα που η «Οδύσσεια» προβλήθηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη, τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας απασχολούσαν κυρίως θέματα όπως η εισβολή υδροκέφαλων Αρειανών στη Γη, επιδρομές γιγάντιων μεταλλαγμένων μυρμηγκιών και άλλα συναφή που, τόσο θεματικά, όσο και τεχνικά, περισσότερο θα τις κατέτασσαν στη σφαίρα του καλτ. Ο Κιούμπρικ άνοιξε πρώτος έναν δρόμο που νοηματοδότησε εκ νέου το είδος αυτών των ταινιών, μετατρέποντάς τες από παιδικές περιπέτειες σε έργα πνευματικής αναζήτησης ισάξια των αντίστοιχων λογοτεχνικών. Σε αυτό καθοριστικό ρόλο έπαιξε η στενή συνεργασία του σκηνοθέτη με τον Βρετανό συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Αρθουρ Σ. Κλαρκ, καθώς το σενάριο της ταινίας, το οποίο συνυπογράφηκε και από τους δύο βασίσθηκε στο διήγημα του τελευταίου με τίτλο «The Sentinel».
O Στάνλεϊ Κιούμπρικ με τον Αρθουρ Σ. Κλαρκ
Πρώτο μέρος - «Η Αυγή της Ανθρωπότητας» Το πρώτο μέρος της ταινίας αφορά την εξέλιξη του ανθρώπου. Ως σημείο καμπής επιλέγεται η χρήση των εργαλείων: Η στιγμή κατά την οποία ένας πιθηκόμορφος πρόγονός μας συνειδητοποιεί, μετά την εμφάνιση ενός μυστηριακού μονόλιθου, τη δύναμη που του δίνει η χρήση ενός κόκαλου ως εργαλείου αλλά και όπλου και έτσι μετατρέπεται από έναν φοβισμένο κομπάρσο της ιστορίας του πλανήτη, σε πρωταγωνιστή. Και είναι η ίδια στιγμή που μέσα από την εξαιρετική ματιά του Kubrick μας δίνει μία από τις πολλές δυνατές σκηνές της ταινίας, οι οποίες πραγματικά μετατρέπουν την παρακολούθηση της σε μια ξεχωριστή οπτική εμπειρία.

Ο πίθηκος έχοντας αντιληφθεί τη σημασία της ανακάλυψης του, ενθουσιασμένος πετά στον αέρα το κόκαλο-εργαλείο και ο σκηνοθέτης κάνει ένα ακραίο, αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ομαλό, άλμα από την προϊστορία στο μέλλον δίνοντας του τη μορφή ενός διαστημοπλοίου. Η χρήση της τεχνολογίας από τον άνθρωπο έχει κοινές αρχές και κοινούς στόχους, είτε αναφερόμαστε στα πρώτα εργαλεία και την ανακάλυψη της φωτιάς, είτε στην τεχνολογία της διαστημικής εποχής. Η οπτική αυτή αρμονία ενισχύεται ηχητικά με το βαλς από τον Γαλάζιο Δούναβη του Γιόχαν Στράους, στον ρυθμό του οποίου μοιάζουν να χορεύουν τα διαστημικά οχήματα, δημιουργώντας έτσι μια από τις πλέον χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας.

Δεύτερο μέρος - «Αποστολή στο Δία» Οπως ο πρωτόγονος πίθηκος άρχισε να κατακτά τον, απέραντο γι αυτόν, γήινο κόσμο χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του, έτσι και ο απόγονος του, ο άνθρωπος, παρουσιάζεται στο τέλος του πρώτου μέρους της ταινίας και στο δεύτερο μέρος της να αποτολμά την εξερεύνηση του απέραντου διαστήματος με τα δικά του σύγχρονα εργαλεία. Στο δεύτερο μέρος κάνει την εμφάνιση του και ο αληθινός πρωταγωνιστής της ταινίας, ο εξελιγμένος, ακόμα και για τα σημερινά πρότυπα, υπολογιστής τεχνητής νοημοσύνης HAL 9000. Από το ψυχογράφημα του HAL, το οποίο αποκαλύπτεται στην εξέλιξη της ταινίας μέσα από τη σχέση του με τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος, θίγονται θέματα όπως η απόκτηση συνείδησης από τις μηχανές και η ανάπτυξη συναισθημάτων από αυτές, τα οποία εγείρουν ζητήματα ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού. Ζητήματα που σήμερα, 50 χρόνια μετά, έχουν τεθεί από πολλούς (συμπεριλαμβάνοντας τον Stephen Hawking και τον Elon Musk) και πλέον συζητιούνται σοβαρά από τους ερευνητές που δουλεύουν στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης.
Τα παραπάνω οπτικοποιούνται μοναδικά στη σκηνή που ο Bowman αναγκάζεται να «σκοτώσει» τον HAL, όταν ο τελευταίος έχει μετατραπεί σε απειλή για το πλήρωμα. Εκεί ο HAL τραγουδάει το πρώτο τραγούδι που έμαθε από τον προγραμματιστή-πατέρα του, το “Daisy Bell”, καθώς γλιστρά στην ανυπαρξία. Ο υπολογιστής, νιώθοντας το φόβο του θανάτου ανακαλεί μια «παιδική» του ανάμνηση προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή την ταυτότητα του. Πέρα από την ίσως γλαφυρότερη μέχρι σήμερα παρουσίαση της πιθανής ανάπτυξης συνειδητότητας και συναισθημάτων από τις μηχανές, ο Κιούμπρικ δείχνει και το βάθος της σχολαστικής έρευνας που έγινε στην ταινία. Πράγματι το «Daisy Bell» είναι το πρώτο τραγούδι που τραγουδήθηκε από υπολογιστή χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της σύνθεσης ομιλίας επτά χρόνια νωρίτερα, το 1961. Ο υπολογιστής αυτός ήταν ο IBM 7094, κάτι που ενισχύει τις θεωρίες που ισχυρίζονται ότι ο υπολογιστής στην ταινία θα ονομαζόταν ΙΒΜ και λόγω διαφωνιών με την εταιρία η οποία θεώρησε δυσφημιστική για τα προϊόντα της την απεικόνιση των υπολογιστών στην Οδύσσεια, τελικά ονομάστηκε ΗAL (κάθε γράμμα του HAL είναι ένα πριν το ακρωνύμιο IBM). Αν και ο Αρθουρ Κλαρκ είχε δηλώσει ότι το όνομα HAL προκύπτει από το Heuristic ALgorithm (ευρετικός αλγόριθμος). Ισως ποτέ δε μάθουμε την αλήθεια και μείνει και αυτή η ιστορία σαν ένα από τα μυστήρια της «Οδύσσειας».
Διαβάστε ακόμη: Οι αγαπημένες ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Τρίτο μέρος - «Ο Δίας και πέρα από το άπειρο» Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της ταινίας ο μοναδικός επιζών από το πλήρωμα και δήμιος του HAL, Ντέιβιντ Μπόουμαν, φτάνει στον προορισμό του ταξιδιού, τον Δία. Η άφιξη στον πλανήτη γίνεται και πάλι με την υπαινικτική παρουσία του μονόλιθου: δείγμα εξωγήινης νοημοσύνης; Ο Θεός; Η πρόκληση που κινητοποιεί τον άνθρωπο και τον οδηγεί στα πνευματικά και σωματικά του ταξίδια; Πολλές οι ερμηνείες, άλλωστε αυτός ήταν και ένας από τους στόχους του Κιούμπρικ, όπως ο ίδιος είχε δηλώσει.
Ακολουθεί η κάθοδος του Bowman στον πλανήτη, μέσα από μια ψυχεδελική, εκστατική σκηνή (Star Gate sequence) που επίσης έχει προκαλέσει χιλιάδες συζητήσεις, τόσο εννοιολογικά όσο και τεχνικά. Εκεί παίζεται και το τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας που αφορά την επαφή μας με το άγνωστο σε διαστάσεις που δεν είμαστε σε θέση να συλλάβουμε, τη συνείδηση της ύπαρξης αλλά και της θνητότητάς μας. Ο άνθρωπος, μέσα από τον θάνατο του έρχεται σε επαφή με το ίδιο το σύμπαν, με την αλληγορία της γέννησης του αστρικού παιδιού στο τελευταίο πλάνο της ταινίας. Το ανεξήγητο τέλος της ταινίας σε προκαλεί να σκεφτείς και θα έλεγε κανείς ότι είναι μια σπονδή στο άγνωστο.

Πρόκειται λοιπόν για ένα σενάριο, το οποίο αποτυπώνει την εξέλιξη του ανθρώπου και τη σχέση του με την τεχνολογία, ενώ παράλληλα θέτει το βαθιά φιλοσοφικό ερώτημα για το ποια είναι η θέση μας στο σύμπαν. Για πρώτη φορά στην ιστορία, σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, υπάρχει μια πλοκή με βάθος και πολλά επίπεδα ανάγνωσης που θέτει ανοιχτά ερωτήματα για τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης.

Οι άνθρωποι που έναν χρόνο αργότερα θα παρακολουθούσαν τα ασπρόμαυρα πλάνα της πρώτης προσσελήνωσης, έβλεπαν σε μια σκοτεινή αίθουσα ένα ταξίδι στο διάστημα με εικόνες που δεν είχαν ξαναδεί ποτέ. Κάποιοι είπαν πως στις σκηνές στο διάστημα αισθάνονταν ότι έκανε πραγματικά κρύο στην κινηματογραφική αίθουσα… Μεταξύ αυτών των θεατών ήταν ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, ο Τζορτζ Λούκας, ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο Κρίστοφερ Νόλαν...»

Η εμμονή στην επιστημονική ακρίβεια
Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ δεν θυσίασε πουθενά την επιστημονική ακρίβεια στο βωβό του εντυπωσιακού πλάνου, αλλά θα 'λεγε κανείς πως εμπνεύστηκε από αυτή, συνδυάζοντας την ορθότητα των όσων παρουσιάζονται στην ταινία, με την αισθητική. Στην «Οδύσσεια», σε αντίθεση με τις περισσότερες -ακόμα και μεταγενέστερες- ταινίες, δεν θα δει κάποιος εκρήξεις με εντυπωσιακές φλόγες και θόρυβο στο διάστημα, διαστημόπλοια στα οποία οι επιβάτες είναι σε συνθήκες βαρύτητας χωρίς αυτό να προκύπτει από πουθενά ή άλλα άτοπα τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον «ποιητική αδεία». Πέρα από τη θρυλική προσοχή του Κιουμπρικ στις λεπτομέρειες, αυτή η σχεδόν εμμονική επιδίωξη της επιστημονικής αυθεντικότητας, λειτουργεί καίρια στη δημιουργία μιας τόσο ρεαλιστικής ατμόσφαιρας που κάνει τον θεατή να αισθάνεται ότι πραγματικά ο ίδιος ταξιδεύει μαζί με τον πλήρωμα στην αποστολή για τον Δία. Τα παραδείγματα είναι πολλά:
Αντί να αγνοήσει, όπως οι περισσότεροι πριν και μετά από αυτόν, το γεγονός ότι θα έπρεπε να δημιουργηθούν συνθήκες τεχνητής βαρύτητας σε ένα τόσο μεγάλο διαστημικό ταξίδι, αποφασίζει να ξοδέψει 750.000$ και 6 μήνες δουλειά, για τη δημιουργία ενός φυγοκεντρητή σε πραγματικό μέγεθος.
Διαβάστε ακόμη: Πόσο κοντά βρέθηκε ο HAL του «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» στην ΙΒΜ;

Αποφεύγει τη χρήση μεταλλικών γυαλιστερών επιφανειών για να παρουσιάσει το εσωτερικό των διαστημοπλοίων (μια φουτουριστική προσέγγιση που ήταν η πεπατημένη) και αντίθετα χρησιμοποιεί, σε συμφωνία με τους σχεδιασμούς της NASA, λευκά κεραμικά υλικά.
Στη σκηνή που ο Ντείβιντ Μπόουμαν ανοίγει την πόρτα από την κάψουλα για να φτάσει στο μητρικό σκάφος, σε αντίθεση με την προσμονή του κοινού για κορύφωση του ήχου παράλληλα με την ένταση της δράσης, ο Κιούμπρικ κόβει ακαριαία τον ήχο. Αυτό άλλωστε θα συνέβαινε πραγματικά και στο διάστημα όπου λόγω του κενού ο ήχος δεν διαδίδεται. Και ξαναφέρνει σταδιακά τον ήχο καθώς ο θάλαμος αποσυμπίεσης γεμίζει με αέρα, ενάντια για μια ακόμα φορά στο αναμενόμενο.
Επισημαίνει την καθυστέρηση στην επικοινωνία του διαστημοπλοίου που ταξιδεύει προς τον Δία με τη Γη, λόγω της τεράστιας απόστασης και του χρόνου που μεσολαβεί ώστε τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα να καλύψουν αυτή την απόσταση.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις δεκάδες επιστημονικά απόλυτα ακριβείς απεικονίσεις που περιλαμβάνει η ταινία, από τον σχεδιασμό των διαστημοπλοίων μέχρι το σχετικό μέγεθος αυτών σε σχέση με τον Δία, που καθιστούν αναμφίβολα την Οδύσσεια σχεδόν αλάνθαστη όσον αφορά τις τεχνολογικές και επιστημονικές της περιγραφές.

Υπάρχουν κάποια λάθη σε λεπτομέρειες όπως π.χ. το τεράστιο μέγεθος του HAL, που όμως θα έπρεπε περισσότερο να αποδοθούν στα επιστημονικά δεδομένα της εποχής. Ας μην ξεχνάμε π.χ. ότι όταν γυρίστηκε η ταινία δεν είχαμε δει ποτέ τη Γή από το διάστημα και οι σχετικές εικόνες που υπάρχουν στην ταινία στηρίχθηκαν μόνο σε κάποιες εναέριες φωτογραφίες και στη φαντασία του σκηνοθέτη.
Oπως καταλαβαίνει κανείς στην ισορροπία μεταξύ της αληθοφάνειας και των δεσμεύσεων κάθε κινηματογραφικής παραγωγής (τον προϋπολογισμό, την αισθητική, τη δραματουργική πλοκή, τις τεχνικές δυνατότητες κλπ), ο Kubrick αποφάσισε να ξεπεράσει όλες τις δεσμεύσεις, έχοντας μια σχεδόν εμμονική προσήλωση στην επιστημονική εγκυρότητα. Αυτό είναι κάτι που κάνει την Οδύσσεια να ξεχωρίζει από τις περισσότερες ταινίες.
Διαβάστε ακόμη: Η κόρη του Στάνλεϊ Κιούμπρικ καταρρίπτει μία από τις αγαπημένες μας θεωρίες συνωμοσίας
O αστρονόμος Φρεντ Ορντγουεϊ, ο αστροναύτης Ντέκε Σλέιτον, ο συγγραφέας Αρθουρ Σ. Κλαρκ, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ και ο Τζορτζ Σ. Μιούλερ, διευθυντής του Project Apollo της NASA, στα γυρίσματα της ταινίας
Η ομάδα επιστημονικών συμβούλων
Για να επιτευχθεί όμως το αποτέλεσμα που περιγράφηκε παραπάνω, ο Κιούμπρικ δεν στηρίχθηκε μόνο στη φαντασία του, στο προσωπικό του ενδιαφέρον και τις όποιες γνώσεις είχε γύρω από την τεχνολογία, αλλά χρησιμοποίησε μια ομάδα ειδικών. Μια ακόμα λοιπόν πρωτιά για την ταινία, είναι η χρήση μιας πρωτοφανούς σε μέγεθος και ποιότητα, ακόμα και για τα σημερινά πρότυπα, ομάδας επιστημονικών συμβούλων. Πέντε χρόνια πριν ξεκινήσει η παραγωγή ο Κιούμπρικ ζήτησε τεχνικές συμβουλές από περίπου 50 οργανισμούς για το σενάριο της ταινίας του. Στην ομάδα τεχνικών συμβούλων της ταινίας συμμετείχαν ανθρωπολόγοι, ειδικοί από τη NASA και εταιρίες όπως η IBM, η Bell Telephone, η Honeywell, η RCA, η Pan Am, η General Electric και πολλές ακόμα.
Ολοι αυτοί οι επιστήμονες, ερευνητές και τεχνικοί, πέρα από το να διασφαλίσουν την επιστημονική ορθότητα του σεναρίου έπρεπε να κάνουν και κάτι δυσκολότερο, να εκτιμήσουν ποια θα ήταν η εξέλιξη της τεχνολογίας στο μέλλον. Και το κατάφεραν πολύ καλά. Σε μια ταινία που γυρίστηκε το 1968, μπορούμε να δούμε από επίπεδες οθόνες και τάμπλετ, μέχρι ατομικά μόνιτορ ψυχαγωγίας επιβατών σε πτήσεις, βιντεοκλήσεις και έναν διεθνή διαστημικό σταθμό.
Αν συνδυάσει κανείς τα παραπάνω, με τα εξαιρετικά οπτικά εφέ της ταινίας, μπορεί να καταλάβει γιατί ακόμα και σήμερα μια ταινία 50 ετών φαίνεται σύγχρονη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα ειδικά εφέ, για τα οποία απέσπασε το μοναδικό της Οσκαρ η ταινία, έγιναν όλα σε έναν «αναλογικό κόσμο», μόνο με χρήση μοντέλων σε κλίμακα. Δεν υπήρξε καμία ψηφιακή επεξεργασία, γιατί απλά δεν είχε εφευρεθεί ακόμα. Τα ειδικά εφέ στον κινηματογράφο ξαναέφτασαν σε παρόμοιο επίπεδο 40 χρόνια μετά, με τις εκπληκτικές πλέον δυνατότητες του CGI (Computer-generated Imagery). Ο ίδιος ο Τζορτζ Λούκας άλλωστε δήλωσε ότι «Η "Οδύσσεια" είναι ταινία με την υψηλότερη ποιότητα οπτικών εφέ που έχει γυριστεί ποτέ».
Αυτοί είναι ίσως και οι λόγοι για τους οποίους διάφοροι συνομωσιολόγοι υποστήριξαν ότι η προσσελήνωση που έγινε έναν χρόνο αργότερα δεν υπήρξε ποτέ και πως τα πλάνα ήταν σκηνοθετημένα από τον Κιούμπρικ. Oι πραγματικές εικόνες που έβλεπαν στις τηλεοράσεις τους, έμοιαζαν τόσο πολύ με τις σκηνές της «Οδύσσειας», που όχι μόνο άφηναν χώρο για τέτοιες εικασίες, άλλα έδιναν λαβή ακόμη και για προμελετημένη διαπλοκή, καθώς η NΑSA είχε συμβάλει στην παραγωγή της ταινίας.
Ο Κρίστοφερ Νόλαν επιβλέπει την κόπια των 70mm της ταινίας
Η κληρονομιά της Οδύσσειας
Η αρμονική συνύπαρξη της επιστήμης με την τέχνη, από την έρευνα που έγινε για τα διάφορα θέματα τεχνολογίας, τα ειδικά εφέ που χρησιμοποιήθηκαν, τις σκηνοθετικές επιλογές και βέβαια το σενάριο, είναι που καθιστούν την Οδύσσεια κορυφαία στο είδος της και κατά το κοινώς λεγόμενο «μπροστά από την εποχή της». Ισως τόσο μπροστά που οι πρώτες κριτικές τη χαρακτήριζαν αργή, βαρετή και χωρίς φαντασία, ενώ παρά τις τέσσερις υποψηφιότητες και το μόνο ένα Όσκαρ που απέσπασε, απέτυχε μάλλον να εντυπωσιάσει και τα μέλη της Ακαδημίας Κινηματογράφου τα οποία την ίδια χρονιά έδωσαν ειδικό βραβείο για μακιγιάζ (δεν υπήρχε σχετική κατηγορία μέχρι το 1981) στην ταινία «Ο Πλανήτης των Πιθήκων». Ισως το επίπεδο αρτιότητας που είχε αγγίξει ο Κιούμπρικ ήταν τέτοιο, που δεν αντιλήφθηκαν ότι στις πρώτες σκηνές της Οδύσσειας εμφανίζονται ως πίθηκοι και ηθοποιοί φορώντας μάσκες και στολές…
Ομως οι θεατές διαισθάνθηκαν την ανατροπή του Κιούμπρικ και γέμισαν τις αίθουσες. Οι άνθρωποι που έναν χρόνο αργότερα θα παρακολουθούσαν τα ασπρόμαυρα πλάνα της πρώτης προσσελήνωσης, έβλεπαν σε μια σκοτεινή αίθουσα ένα ταξίδι στο διάστημα με εικόνες που δεν είχαν ξαναδεί ποτέ. Κάποιοι είπαν πως στις σκηνές στο διάστημα αισθάνονταν ότι έκανε πραγματικά κρύο στην κινηματογραφική αίθουσα… Μεταξύ αυτών των θεατών ήταν ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, ο Τζορτζ Λούκας, ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο Κρίστοφερ Νόλαν και η πλειοψηφία από τους κορυφαίους σκηνοθέτες, σεναριογράφους και τεχνικούς ειδικών εφέ οι οποίοι ασχολήθηκαν με αυτό το είδος των ταινιών στη συνέχεια. Σύμφωνα με δηλώσεις τους η «Οδύσσεια» είχε τεράστια επίδραση και στους ίδιους και στο έργο τους. Απόδειξη είναι το πόσο πολύ επηρέασε τις σύγχρονες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, από το «Σολάρις», το «Blade Runner» και τις «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου», μέχρι το «Moon», το «Her» το «Gravity» και το «Interstellar». Ο Ρίντλεϊ Σκοτ έχει πει ότι «Μετά την "Οδύσσεια" δεν υπάρχει πλέον τίποτα πρωτότυπο».
Θα υπήρξαν ασφαλώς τότε, όπως άλλωστε και σήμερα, κάποιοι στους οποίους η ταινία δεν άρεσε. Δεν υπάρχει μάλλον όμως κανείς που, όσος καιρός και να περάσει, θα ξεχάσει τη στιγμή που είδε μια ταινία που παρόμοια της δεν έχει φτιαχτεί ποτέ μέχρι σήμερα.
Γιατί υπάρχουν δύο ειδών ταινίες επιστημονικής φαντασίας, αυτές που γυρίστηκαν πριν τo «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» και αυτές που γυρίστηκαν μετά από αυτή.

O Λεωνίδας Γυμνόπουλος εργάζεται ως Υπεύθυνος Εκθέσεων & Ανάπτυξης Περιεχομένου στο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη και αγαπά το σινεμά σχεδόν όσο τη Φυσική.