Τι σημαίνουν οι συμφωνίες έκδοσης, ποιο το διακύβευμα, ποιες υποθέσεις
συνηγορούν υπέρ της μη έκδοσης και γιατί άλλαξαν την αμυντική γραμμή οι
συνήγοροί του
Οι δεκαεπτά κατηγορίες περί κατασκοπείας και η μία για
κακόβουλη χρήση υπολογιστή (hacking) με τις οποίες οι ΗΠΑ προσπαθούν να
στηρίξουν την υπόθεσή τους, για την έκδοση εκεί του Τζούλιαν Ασσάνζ,
ήρθαν και πάλι στο προσκήνιο το διήμερο της 20ης και 21ης Φεβρουαρίου
2024. Είχαν προηγηθεί, η απόφαση που εξέδωσε η Βρετανή δικαστής Βανέσσα
Μπαράιτσερ τον Ιανουάριο του 2021, με την οποία απέρριπτε το αίτημα
έκδοσης, αφού δεχόταν όμως όλο το σκεπτικό των ΗΠΑ, για λόγους υγείας
και κινδύνων για τη ζωή του Ασσανζ (αυτοκτονία). Με την ανακοίνωση της
απόφασης, η αμερικανική πλευρά επέβαλε έφεση, που εκδικάστηκε από
διμελές δικαστήριο την ίδια χρονιά (2021), και ανέτρεπε την απόφαση,
εγκρίνοντας την έκδοση του ιδρυτή των Wikileaks. Η έκδοση υπεγράφη τον
Ιούνιο του 2022, από την τότε υπουργό Εσωτερικών της Βρετανίας, Πρίτι
Πατέλ. Μετά από αυτό, η πλευρά Ασσάνζ άσκησε έφεση κατά της εντολής
(Julian Assange vs United States of America, ο τόσο χαρακτηριστικός
τίτλος της υπόθεσης), με νέο σκεπτικό, το οποίο επικεντρώθηκε στο
γεγονός πως η συνθήκη έκδοσης του 2003 μεταξύ Βρετανίας και ΗΠΑ
απαγορεύει την έκδοση για πολιτικούς λόγους, υποστηρίζοντας και
στοιχειοθετώντας αυτή την άποψη. Η έφεση αυτή απορρίφθηκε τον Ιούνιο του
2023, και η τελική έφεση, και τελευταία ευκαιρία για τον Ασσάνζ, ήταν
αυτή που παρακολουθήσαμε την εβδομάδα που πέρασε.
Αν και αυτή απορριφθεί, η έκδοσή του θα είναι άμεση. Γι’
αυτό και ο λόγος για “DayX”, κρίσιμη ημέρα, γιατί έχουν εξαντληθεί πια
τα μέσα που προσφέρει το βρετανικό δίκαιο.
Να θυμίσουμε ότι η πιθανότερη καταδίκη που περιμένει εκεί
τον Τζούλιαν Ασσάνζ είναι αυτή των 175 ετών: από 10 χρόνια για κάθε
κατηγορία με το νόμο του 1917 περί κατασκοπείας συν πέντε χρόνια για την
κακόβουλη χρήση υπολογιστή. Παρότι ο νόμος ονομάζεται “περί
κατασκοπείας”, και είχε φτιαχτεί το 1917 με στόχο τους κομμουνιστές,
αναρχικούς κ.α., ο Ασσάνζ δεν κατηγορείται για κατασκοπεία αυτή
καθ΄αυτή, αλλά για παράνομη απόκτηση διαβαθμισμένων πληροφοριών που
έθεσαν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Στο αμερικάνικο δίκαιο
αυτά θεωρούνται ταυτόσημα.
Αντιδράσεις για την “κατ’ ουσίαν καταδίκη του σε θάνατο”
έχουν υπάρξει και στις ΗΠΑ, όπου, στις 13 Δεκεμβρίου του 2023, για πρώτη
φορά είχαμε κατάθεση πρότασης στο κογκρέσο,
που την υπογράφουν και Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί, με την οποία
ζητούνταν η απόσυρση όλων κατηγοριών και την παύση κάθε κίνησης προς
έκδοση, “γιατί πρόκειται για συνήθεις δημοσιογραφικές πρακτικές.. που
προστατεύονται από την πρώτη αναθεώρηση του [αμερικανικού] συντάγματος”.
Γι αυτό ακριβώς, το πρώτο και βασικότερο ζήτημα, που
ανέδειξε και πάλι η υπεράσπιση του Ασσάνζ, είναι αυτό: της ελευθερίας
της έκφρασης, και
συνακόλουθα της ελευθερίας του Τύπου. Η δημοσιογραφική του ιδιότητα και η
ένταξη όσων έκανε (για τα οποία κατηγορείται) στα βασικά εργαλεία του
δημοσιογραφικού επαγγέλματος, αν γίνουν δεκτά, σημαίνει αυτόματα την μη
έκδοσή του, γιατί οι ΗΠΑ ακριβώς αυτά αμφισβητούν.
Οι δικαστές άκουσαν και πάλι, επίσης, ποιες μπορεί να
είναι οι συνέπειες της καταδίκης του Ασσάνζ για τη δημοσιογραφία
παγκόσμια. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι ο Ασσάνζ δεν καλύπτεται από το δικό
τους δίκαιο – δεν είναι πολίτης τους, είναι πολίτης της Αυστραλίας – και
άρα οι δημοσιογραφικές του έρευνες δεν υπόκεινται στο δίκαιο που
καλύπτει τους δημοσιογράφους. Οι συνέπειες που μπορεί να έχει η έκδοσή
του για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος παγκόσμια, από μη
Αμερικανούς δημοσιογράφους στην αποκάλυψη εγκλημάτων των ΗΠΑ – πολέμου,
κατά της ανθρωπότητας κλπ του διεθνούς δικαίου- είναι εμφανείς. Η
απόκτηση απόρρητων πληροφοριών θα σημαίνει αυτόματα και δίωξη
δημοσιογράφων και εκδοτών, όσο σοβαρά και αν είναι τα εγκλήματα. Ο
αμερικάνικος εξεπσιοναλισμός θα γίνει δεκτός και σε θέματα
δημοσιογραφίας και οι αμερικάνικοι νόμοι περί “εθνικής ασφάλειας” θα
δίνουν παγκόσμια δικαιοδοσία στις ΗΠΑ στον έλεγχο της δημοσιογραφικής
δουλειάς και των αποκαλύψεων της.
Δίκαιη δίκη, συγκεκριμένες κατηγορίες, θανατική ποινή