Η ευθανασία του ενυπόθηκου οφειλέτου (του Γιάννη Κιμπουρόπουλου)

(αναδημοσίευση από το Rproject)

Η ευθανασία του ενυπόθηκου οφειλέτη

Γιάννης Κιμπουρόπουλος | 05.11.2015

Είναι γνωστή η -τολμηρή στην εποχή της (1923)- τοποθέτηση του Κέινς υπέρ της «ευθανασίας του ραντιέρη», ήτοι του εισοδηματία που ζει από τους τόκους των αποταμιεύσεών του. Ο Κέινς πρότεινε μια πολιτική χαμηλών επιτοκίων και υψηλού πληθωρισμού που θα καθιστούσαν όσο γίνεται πιο περιττούς τους εισοδηματίες του τόκου. Η κυβέρνηση βρίσκεται στον αντίποδα ακόμη κι αυτής της μετριοπαθούς «εισήγησης». Αντί της ευθανασίας του ραντιέρη, ανοίγει το δρόμο για την ευθανασία του ιδιοκτήτη πρώτης κατοικίας.

Για πρώτη φορά από το 2010, οπότε θε­σπί­στη­κε ο Νόμος Κα­τσέ­λη προ­σφέ­ρο­ντας μια ελά­χι­στη προ­στα­σία στα υπερ­χρε­ω­μέ­να νοι­κο­κυ­ριά, ανοί­γει ο δρό­μος για μα­ζι­κούς πλει­στη­ρια­σμούς ακι­νή­των. Το πά­γω­μα των πλει­στη­ρια­σμών ανε­στά­λη ορι­στι­κά από 1/11.  Η κυ­βέρ­νη­ση ισχυ­ρί­ζε­ται ότι υπάρ­χει άτυπη συμ­φω­νία με τις τρά­πε­ζες για απο­φυ­γή πλει­στη­ρια­σμών μέχρι το τέλος του έτους. Μέχρι τότε, όμως, και εν­δε­χο­μέ­νως πριν την έναρ­ξη της πρώ­της αξιο­λό­γη­σης (15/11), θα πρέ­πει να έχει κα­τα­λή­ξει σε συμ­φω­νία με τους δα­νει­στές για το δρα­στι­κό πε­ριο­ρι­σμό των όρων προ­στα­σί­ας, με μεί­ω­ση των ορίων αντι­κει­με­νι­κής αξίας πρώ­της κα­τοι­κί­ας και προ­σθή­κη κρι­τη­ρί­ων ει­σο­δή­μα­τος και ύψους οφει­λής.


Οι δα­νει­στές προ­τεί­νουν μεί­ω­ση του ορίου για το ακα­τά­σχε­το στις 120.000 αντι­κει­με­νι­κή αξία και στις 120.000 χρέος, με ει­σό­δη­μα στα επί­πε­δα του ορίου φτώ­χειας (από 9.000 για άγαμο μέχρι 24.000 για οι­κο­γέ­νεια με τρία παι­διά). Η κυ­βέρ­νη­ση ανε­βά­ζει κάπως τα όρια (200.000-300.000 αντι­κει­με­νι­κή, 200.000 οφει­λή και ει­σό­δη­μα 35.000). Αλλά αυτή η πρό­τα­ση δεν είναι παρά το ισχύ­ον πλαί­σιο από το 2013 (νόμος Χα­τζι­δά­κη), που με την απε­λευ­θέ­ρω­ση των πλει­στη­ρια­σμών ση­μαί­νει ότι, στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση, 100.000 νοι­κο­κυ­ριά, από τα 300.000 με στε­γα­στι­κά σε κα­θυ­στέ­ρη­ση, θα βρε­θούν για πρώτη φορά αντι­μέ­τω­πα με την απει­λή κα­τά­σχε­σης.


Κα­τά­σχε­ση με…όλους τους τρό­πους

Ωστό­σο, η έκ­θε­ση στον κίν­δυ­νο της κα­τά­σχε­σης γί­νε­ται με δύο ακόμη τρό­πους:

Πρώ­τον, μέσα από τις αλ­λα­γές στο Νόμο Κα­τσέ­λη που έχουν ήδη δρο­μο­λο­γη­θεί με την ψή­φι­ση του τρί­του Μνη­μο­νί­ου: Τα δι­καιο­λο­γη­τι­κά για την υπα­γω­γή στις ρυθ­μί­σεις του έχουν διευ­ρυν­θεί, αφού ζη­τεί­ται πλή­ρες πε­ριου­
σιο­λό­γιο ακόμη και των ανη­λί­κων τέ­κνων. Οι φά­κε­λοι των υπερ­χρε­ω­μέ­νων προ­ε­λέγ­χο­νται από τις γραμ­μα­τεί­ες των Ει­ρη­νο­δι­κεί­ων, και σε πε­ρί­πτω­ση ελ­λεί­ψε­ων μπαί­νουν στο αρ­χείο. Η συ­ζή­τη­ση των αι­τή­σε­ων πρέ­πει να προσ­διο­ρί­ζε­ται υπο­χρε­ω­τι­κά σε έξι μήνες, κι έτσι χά­νε­ται η άτυπη ασυ­λία που προ­σέ­φε­ραν οι από­μα­κρες χρο­νο­λο­γί­ες συ­ζή­τη­σης, λόγω φόρ­του των δι­κα­στη­ρί­ων (σ.σ. ουδέν κακόν αμι­γές καλού). Κα­θιε­ρώ­νε­ται κρι­τή­ριο δα­πα­νών εύ­λο­γης δια­βί­ω­σης που κλι­μα­κώ­νο­νται από 537 για έναν ενή­λι­κα, μέχρι 2.000 ευρώ για ζευ­γά­ρι με τρία παι­διά. Όσοι έχουν κα­τα­θέ­σει αι­τή­σεις υπο­χρε­ού­νται να προ­σκο­μί­σουν νέα δι­καιο­λο­γη­τι­κά κι όσοι έχουν πάρει δι­κά­σι­μο μετά τις 19/8/2018 υπο­χρε­ού­νται να ζη­τή­σουν από τα Ει­ρη­νο­δι­κεία νέα δι­κά­σι­μο νω­ρί­τε­ρα. Τέλος, οι νέες προ­σω­ρι­νές δια­τα­γές (για απα­γό­ρευ­ση κα­τα­σχέ­σε­ων) θα έχουν ισχύ μόνο έξι μηνών. Έτσι, οι δι­καιού­χοι προ­στα­σί­ας της πρώ­της κα­τοι­κί­ας τους πε­ριο­ρί­ζο­νται δρα­στι­κά.

Δεύ­τε­ρον, μέσα από την απε­λευ­θέ­ρω­ση της πώ­λη­σης δα­νεί­ων στα distress funds («επεν­δυ­τι­κά κε­φά­λαια δυ­στυ­χί­ας»). Το Μνη­μό­νιο πε­ρι­λαμ­βά­νει ρητή δέ­σμευ­ση ότι «το ΤΧΣ σε συ­νερ­γα­σία με την ΤτΕ θα πα­ρά­σχει ανά­λυ­ση, με σκοπό τον πε­ριο­ρι­σμό των μη κα­νο­νι­στι­κών πε­ριο­ρι­σμών και εμπο­δί­ων […] για την ανά­πτυ­ξη μιας δυ­να­μι­κής αγο­ράς μη εξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νεί­ων». Μια με­γά­λη ομάδα διε­θνούς «φήμης» τέ­τοιων κε­φα­λαί­ων (Dromeus Capital, Paulson, Αpollo Management, Cerberus, Fortress, Baubost, η Strategic Value, Third Point κ.ά.) εδώ και καιρό πε­τούν σαν γύπες πάνω από τη λεία τους, τα 107 δισ. κόκ­κι­νων δα­νεί­ων, τα οποία διεκ­δι­κούν στο 10% - 50% της αξίας τους. Στό­χος τους είναι να κερ­δο­σκο­πή­σουν από τη ρευ­στο­ποί­η­ση πε­ριου­σια­κών στοι­χεί­ων που θα κα­τα­σχέ­σουν. Η πρώτη τους προ­τε­ραιό­τη­τα είναι τα επι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια, αλλά μια ομάδα distress funds εν­δια­φέ­ρε­ται ει­δι­κά για το real estate, κι έκανε συ­στη­μα­τι­κό lobbying υπέρ της απε­λευ­θέ­ρω­σης των πλει­στη­ρια­σμών - απο­τε­λε­σμα­τι­κό, κατά τα φαι­νό­με­να...

Η κυ­βέρ­νη­ση προ­σπα­θεί να σώσει τα προ­σχή­μα­τα ανα­ζη­τώ­ντας  άλλον έναν… έντι­μο συμ­βι­βα­σμό στο θέμα των κόκ­κι­νων στε­γα­στι­κών. Ανα­ζη­τεί υπο­στή­ρι­ξη πότε στον Γάλλο πρό­ε­δρο Ολάντ, πότε στον επί­τρο­πο Μο­σκο­βι­σί.  Όμως, πε­ρι­θώ­ρια «έντι­μου συμ­βι­βα­σμού» δεν υπάρ­χουν, όταν έχει προη­γη­θεί η ανέ­ντι­μη πα­ρά­δο­ση του δι­καιώ­μα­τος στην κα­τοι­κία στους γύπες των αγο­ρών. Η εμπει­ρία της Ισπα­νί­ας είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή. Η απε­λευ­θέ­ρω­ση των πλει­στη­ρια­σμών και η ενερ­γο­ποί­η­ση των distress funds οδή­γη­σε στο ρεκόρ των 119.000 κα­τα­σχέ­σε­ων το 2014. Αυτό, στη χώρα που ο ESM διέ­σω­σε τον τρα­πε­ζι­κό της τομέα με 41 δισ. ευρώ. Γιατί να συμ­βεί κάτι δια­φο­ρε­τι­κό στην Ελ­λά­δα, όπου η τρίτη ανα­κε­φα­λαί­ω­ση ανε­βά­ζει το λο­γα­ρια­σμό διά­σω­σης των ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών στα 215 δισ. από το 2008;