Αναδημοσίευση από το infowar του Άρη Χατζηστεφάνου. Διαβάστε και τη σχετική με την ημέρα της γυναίκας ανάρτησή μας της 8.3.2013.
Δεν φανταζόμασταν ότι η Ημέρα της Γυναίκας θα αποτελούσε την απαρχή της επανάστασης
Λέον Τρότσκι
Από τα μέσα του 20ού αιώνα και για αρκετές δεκαετίες δεκάδες δημοσιεύματα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εντόπιζαν τις απαρχές του εορτασμού σε μια απεργία γυναικών σε κλωστοϋφαντουργία, που σημειώθηκε στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη. Αρκετοί αρθρογράφοι έφτασαν μάλιστα να περιγράφουν με τρομακτικές λεπτομέρειες την άρνηση των γυναικών να υπακούσουν στις εντολές της αστυνομίας να διαλυθούν. «Η αστυνομία είχε εντολές να πυροβολεί και να σκοτώνει» έγραφαν κάποιοι, ενώ άλλοι προσέθεταν ότι οι γυναίκες έδιναν τη μάχη για τις 10 ώρες εργασίας.
Το μοναδικό πρόβλημα σε αυτές τις αφηγήσεις είναι ότι η συγκεκριμένη απεργία, όπως και οι συγκρούσεις με την αστυνομία, δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποίησαν δύο εμβληματικά μέλη του φεμινιστικού κινήματος της Γαλλίας, η Λιλιάν Καντέλ και η Φρανσουάζ Πικ, καμία εφημερίδα και κανένα ιστορικό αρχείο δεν έχει καταγράψει κάποιο σημαντικό γεγονός στις 8 Φεβρουαρίου του 1857 στη Νέα Υόρκη. Προφανώς οι δύο ερευνήτριες δεν είχαν καμία πρόθεση να αμφισβητήσουν τις ηρωικές μάχες που έδινε από τα μέσα του 19ου αιώνα το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ. Πιστεύουν όμως ότι η επικράτηση του συγκεκριμένου αστικού μύθου οφείλεται στην προσπάθεια ορισμένων να αποκρύψουν τον ρόλο που έπαιξε η Σοβιετική Ένωση στην καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας.
Στις 8 Μαρτίου του 1917 (23 Φεβρουαρίου για το ρωσικό ημερολόγιο) γυναίκες από βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας του Πέτρογκραντ, της πρωτεύουσα της τσαρικής Ρωσίας, ξεκίνησαν μια απεργία που σύντομα επεκτάθηκε σε ολόκληρη την πόλη. Ήταν η έναρξη της Επανάστασης του Φεβρουαρίου, η οποία με τη σειρά της σηματοδότησε την απαρχή της Ρωσικής Επανάστασης του 1917. Ακόμη και εδώ βέβαια υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τα γεγονότα που πυροδότησαν τις συγκεντρώσεις. Η επίσημη ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης ανέφερε ότι όλα ξεκίνησαν με εντολή της Κεντρικής Επιτροπής Μπολσεβίκων του Πέτρογκραντ. Ο Τρότσκι, όμως, στην Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης, αποκάλυπτε ότι η απεργία ξεκίνησε αυθόρμητα, «χωρίς να ληφθούν υπόψη οι δικές μας οδηγίες», όπως έλεγε.
Από τις περιγραφές του Τρότσκι μαθαίνουμε επίσης ότι η 8η Μαρτίου υπήρχε ήδη ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Πιθανότατα η επιλογή της ημέρας έγινε το 1914 με τις μεγάλες συγκεντρώσεις στο Βερολίνο και το Λονδίνο (όπου πραγματοποιήθηκε και η ιστορική σύλληψη της θρυλικής σουφραζέτας Σίλβια Πάνκχερστ). Η απόφαση να υπάρχει μια διεθνής ημέρα για τη γυναίκα είχε ληφθεί τον Αύγουστο του 1910 στη Διεθνή Διάσκεψη Σοσιαλιστριών Γυναικών που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη, χωρίς όμως να οριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Η Ημέρα της Γυναίκας λοιπόν ήταν εξ αρχής συνυφασμένη με το σοσιαλιστικό κίνημα, αλλά το μέγεθος των γεγονότων του Πέτρογκραντ ήρθε να βάλει και τη σφραγίδα της Ρωσικής Επανάστασης – κάτι που δεν μπορούσε να ανεχτεί η Δύση.
Η 8η Μαρτίου είχε αποκτήσει πλέον σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς συνέδεε τον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών με ευρύτερα θέματα ισότητας, τις συνθήκες εργασίας, αλλά και το αντιπολεμικό κίνημα. Το σύνθημα «Ψωμί και ειρήνη», με το οποίο ξεκίνησαν την απεργία τους οι γυναίκες στο Πέτρογκραντ, μπορεί να ήταν από τα πιο σύντομα στην ιστορία των επαναστάσεων, αλλά άνοιγε τεράστιους ορίζοντες στο γυναικείο κίνημα. Δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι μια από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις γυναικών, πριν από την έναρξη του Ισπανικού Εμφυλίου στη Μαδρίτη, έγινε από την κομμουνίστρια Ντολόρες Ιμπαρούρι, η οποία έδωσε και αντιφασιστικά χαρακτηριστικά στην επέτειο της 8ης του Μάρτη.
Ασχέτως πάντως της σημασίας της για το φεμινιστικό κίνημα, η ιστορία της 8ης Μαρτίου αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα για πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένας αστικός μύθος. Όπως εξηγούν η Λιλιάν Καντέλ και η Φρανσουάζ Πικ, από το 1955, οπότε δημιουργείται ο μύθος της απεργίας των γυναικών στη Νέα Υόρκη, δεκάδες δημοσιογράφοι φρόντιζαν να προσθέτουν μικρές λεπτομέρειες που θα έκαναν την αφήγησή τους πιο ρεαλιστική. «Μια φορά και ένα καιρό» έγραφε το 1955 η γαλλική Humanité «στη Νέα Υόρκη του 1857 υπήρχαν εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας, οι οποίες δούλευαν για δέκα ώρες την ημέρα σε απάνθρωπες συνθήκες με μισθούς πείνας».
Λίγες ημέρες νωρίτερα όμως άλλο δημοσίευμα ανέφερε ότι οι εργάτριες δούλευαν περισσότερες ώρες και με την απεργία τους ζητούσαν την καθιέρωση της δεκάωρης εργασίας. Διαβάζοντας τα κείμενα θα πίστευες ότι οι συντάκτες έζησαν από κοντά τα γεγονότα και μπορούσαν να περιγράψουν ακόμη και το λαμπύρισμα στα μάτια των απεργών (σχεδόν όπως η εφημερίδα «Το Βήμα» περιέγραφε τους σωματοφύλακες του Ερντογάν, ο οποίος… δεν είχε έρθει στην Ελλάδα).
Αρκετές από αυτές τις αφηγήσεις ξεκίνησαν και από έντυπα της Αριστεράς, όπως η Humanité, ήταν όμως το αντικομμουνιστικό κλίμα του Ψυχρού Πολέμου που λειτούργησε σαν πευκοβελόνες στην πυρκαγιά της παραπληροφόρησης. Η Δύση δεν μπορούσε να δικαιολογήσει στον δικό της πληθυσμό ότι οι γυναίκες στη πρώην ΕΣΣΔ απολάμβαναν ίσα δικαιώματα με τους άντρες, τη στιγμή που στην καρδιά της Ευρώπης αντιμετωπίζονταν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας (σε ένα καντόνι της Ελβετίας οι γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά το… 1990).
Το βέβαιο είναι ότι ο αστικός μύθος έδρασε υποδειγματικά σε εποχές που η παγκόσμια ημέρα των γυναικών έπρεπε να αποσυνδεθεί από άλλες, εξίσου «επικίνδυνες», διεκδικήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου