Πηγή: http://nomika-analata.blogspot.gr/2013/05/blog-post_23.html
Κατά την πάγια στάση της νομολογίας των ελληνικών δικαστηρίων , «…αν ο λόγος κάθε πολίτη, συνεπώς και ο δημοσιογραφικός λόγος, δεν είναι τεκμηριωμένος, απλώς δεν πρέπει να εκφέρεται δημοσίως». Η άποψη αυτή είναι στην ελληνική έννομη τάξη η κρατούσα.
Σε αντίθεση όμως με την παραπάνω άποψη , το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) σε μια προσπάθεια να θωρακίσει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης , ερμηνεύει το αρθ. 10 της ΕΣΔΑ κατά τρόπο τέτοιο που αποκλείει στην πράξη τις κρατικές αυθαιρεσίες. Τούτο δε, το πράττει με ένα μπαράζ αποφάσεων που δικαιώνουν πανηγυρικά τους προσφεύγοντες. Ταυτοχρόνως όμως , η πρόσφατη αυτή νομολογία του ΕΔΔΑ ανατρέπει άρδην και τα εγχώρια νομολογιακά δεδομένα …
Σημειωτέων δε , ότι η ΕΣΔΑ υπερισχύει έναντι των κανόνων του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και ως εκ τούτου τα ελληνικά δικαστήρια έχουν όχι μόνο το δικαίωμα αλλά την υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τους τη νομολογία του ΕΔΔΑ (η ΕΣΔΑ, κυρώθηκε εκ νέου από την Ελλάδα με το ν.δ.53/1974 και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού εσωτερικού δικαίου, με αυξημένη, κατά το άρθρο 28 παρ.1 του Συντάγματος, νομοθετική ισχύ).
Έστω ότι ο δημοσιογράφος ενός παραδοσιακού ΜΜΕ ή ο blogger (όταν αυτός αρθρογραφεί επωνύμως ή όταν τα στοιχεία του αποκαλύφθηκαν κατόπιν της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του) καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση α) από ελληνικό ποινικό δικαστήριο σε ποινή φυλάκισης π.χ 12 μηνών για συκοφαντική δυσφήμιση και β) από ελληνικό αστικό δικαστήριο υποχρεώθηκε να καταβάλει στον αντίδικό του (στο θιγόμενο δηλαδή από το δημοσίευμα) το ποσό των 10.000 ευρω ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που ο θιγόμενος από το δημοσίευμα υπέστη. Σε αυτή την περίπτωση , αν ο καταδικασθείς προσφύγει στο ΕΔΔΑ και δικαιωθεί , τότε καθόσον αφορά το ποινικό σκέλος , η δίκη επαναλαμβάνεται στην Ελλάδα (βλ. αρθ. 525 παρ. 5 ΚΠΔ σε συνδυασμό με το άρθρο 46 παρ.1 της ΕΣΔΑ…..) . Στη δίκη αυτή ο κατηγορούμενος θα αθωωθεί με διαδικασίες συνοπτικές. Ταυτοχρόνως, απαλείφεται και από το ποινικό του μητρώο η καταδικαστική προηγούμενη απόφαση. Επαναφέρεται με τον τρόπο αυτό η νομική κατάσταση του καταδικασθέντος στην προηγούμενη κατάσταση (επαναφορά της κατάστασης του ποινικού μητρώου στην προ της έκδοσης της καταδικαστικής απόφασης κατάσταση).
Δεν προβλέπεται όμως το ίδιο και την αστική δίκη (όπου ο εναγόμενος δημοσιογράφος υποχρεώθηκε να καταβάλει στον αντίδικό του το ποσό των 10.000 ευρω). Σε αυτή την περίπτωση , το ΕΔΔΑ «φροντίζει» ώστε να υποχρεώσει το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει στον προσφεύγοντα εύλογη και δίκαιη αποζημίωση , δηλαδή χρηματικό ποσό ικανό ώστε να απαλειφθούν οι δυσμενείς συνέπειες που παρήγαγε η καταδικαστική απόφαση. Το πώς και σε ποια έκταση θα απαλειφθούν οι δυσμενείς συνέπειες που η αστική καταδικαστική απόφαση παρήγαγε , αυτό εξαρτάται από το ύψος της αποζημίωσης που το ΕΔΔΑ θα επιδικάσει στον προσφεύγοντα. Τούτο όμως επαφίεται στην απόλυτη κρίση των δικαστών του ΕΔΔΑ. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος της αποζημίωσης που το ΕΔΔΑ θα καταδικάσει την Ελλάδα να καταβάλει στον προσφεύγοντα , εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως π.χ το αν ο δημοσιογράφος κατέβαλε στο θιγόμενο από το δημοσίευμα το ποσό των 10.000 ευρώ σε μετρητά , ή αν ο δημοσιογράφος δεν διέθετε μετρητά με αποτέλεσμα ο θιγόμενος να εκτελέσει την απόφαση προβαίνοντας σε ανακλαστική εκτέλεση κατά της ακίνητης ή κινητής περιουσίας του δημοσιογράφου (π.χ σε εκτέλεση της απόφασης ο δημοσιογράφος να έχασε το σπίτι του) , ή αν ο δημοσιογράφος δεν διέθετε καθόλου περιουσία και για το λόγο αυτό προσωποκρατήθηκε κλπ. Για τις εφαρμοστέες σχετικά με τα ανωτέρω διατάξεις και το νομικό συλλογισμό κλικ εδώ……
Κατά την πάγια στάση της νομολογίας των ελληνικών δικαστηρίων , «…αν ο λόγος κάθε πολίτη, συνεπώς και ο δημοσιογραφικός λόγος, δεν είναι τεκμηριωμένος, απλώς δεν πρέπει να εκφέρεται δημοσίως». Η άποψη αυτή είναι στην ελληνική έννομη τάξη η κρατούσα.
Σε αντίθεση όμως με την παραπάνω άποψη , το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) σε μια προσπάθεια να θωρακίσει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης , ερμηνεύει το αρθ. 10 της ΕΣΔΑ κατά τρόπο τέτοιο που αποκλείει στην πράξη τις κρατικές αυθαιρεσίες. Τούτο δε, το πράττει με ένα μπαράζ αποφάσεων που δικαιώνουν πανηγυρικά τους προσφεύγοντες. Ταυτοχρόνως όμως , η πρόσφατη αυτή νομολογία του ΕΔΔΑ ανατρέπει άρδην και τα εγχώρια νομολογιακά δεδομένα …
Σημειωτέων δε , ότι η ΕΣΔΑ υπερισχύει έναντι των κανόνων του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και ως εκ τούτου τα ελληνικά δικαστήρια έχουν όχι μόνο το δικαίωμα αλλά την υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τους τη νομολογία του ΕΔΔΑ (η ΕΣΔΑ, κυρώθηκε εκ νέου από την Ελλάδα με το ν.δ.53/1974 και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού εσωτερικού δικαίου, με αυξημένη, κατά το άρθρο 28 παρ.1 του Συντάγματος, νομοθετική ισχύ).
Προσωπικά , θεωρώ την παρακάτω νομολογία όχι απλώς ως ιδιαίτερα τολμηρή αλλά ως ακραία. Θέλω από εδώ να παραδεχτώ , ότι όχι απλά με εξέπληξε, αλλά έμεινα στην κυριολεξία εμβρόντητος με την ετυμηγορία των δικαστών του ΕΔΔΑ. ΑΣΧΕΤΩΣ ΟΜΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ , Η ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΛΕΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ , ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΠΑΡΑ ΝΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΘΕΙ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ…
Παραθέτω παρακάτω α) σχετικό άρθρο με παράθεση έξι αποφάσεων του ΕΔΔΑ με σχόλια του Β. Χειρδάρη (πηγή: ΔΙΚΑΙΟΡΑΜΑ τευχ. 17ο σελ. 24,25) και β) την περίπτωση που τα ελληνικά δικαστήρια κρίνουν (επί παρόμοιων υποθέσεων) κατά τρόπο που αντιβαίνει στη νομολογία αυτή του ΕΔΔΑ και εκδοθεί από ποινικό ή αστικό δικαστήριο καταδικαστική απόφαση , ποια είναι η ακολουθούμενη διαδικασία προκειμένου ο προσφεύγων να δικαιωθεί στην Ελλάδα (με επανάληψη της δίκης) .
Είναι γεγονός ότι το Δικαστήριο του Στρασβούργου έχει θωρακίσει με μια πλούσια νομολογία το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και έτσι ένα "φτωχό" σε προστασία άρθρο όπως το 10 τηςΕΣΔΑ έχει προικιστεί με μια δυναμική και δημιουργική νομολογία που αποκλείει στην πράξη τις κρατικές αυθαιρεσίες. Η συμβολή των δικαστών του ΕΔΔΑ είναι εντυπωσιακή και αποτελεί παράδειγμα για όλα τα διεθνή forum ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και για τα εθνικά δικαστήρια.
Το Στρασβούργο εξ υπαρχής δεν αρκέστηκε στην "ανώδυνη" ερμηνεία του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ,αλλά φρόντισε να ανεβάσει τον πήχη προσδίδοντας ευρύτατο περιεχόμενο στο δικαίωμα και μεγεθύνοντας τα όριά του. Έτσι ανέπτυξε το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης μέχρι του ορίου που αυτή προσβάλλει, θίγει, σοκάρει, αναστατώνει και προκαλεί ανησυχία εντάσσοντας τα μεγέθη αυτά εντός της νομιμότητας του πλαισίου της ΕΣΔΑ. Αυτό το όριο δεν το τοποθέτησε αβασάνιστα το ΕΔΔΑ αλλά αυξάνοντας το περισσότερο από τις νομολογιακές αντοχές συντηρητικών εθνικών δικαστηρίων, περιχαρακώνει ένα δικαίωμα που αποτελεί την πεμπτουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Ενισχύοντας τον πυλώνα αυτό της δημοκρατίας και ενδυναμώνοντας τον, ανέπτυξε δημιουργικά μιαχαρακτηριστική νομολογία που αρκετές φορές εκπλήσσει:
1. Ο "ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ" ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ.ΜΙΑ ΤΟΛΜΗΡΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Στην απόφαση του ΕΔΔΑ Κατράμη κατά Ελλάδας της 6.12.2007 μια δημοσιογράφος από την Χαλκίδα ανέφερε σε άρθρο της σε περιοδικό ότι προανακριτικός δικαστικός λειτουργός προέβη σε συγκεκριμένες παραλείψεις που αφορούσαν κατηγορουμένη συγγενή της και τον αποκάλεσε με την ακραία και ιδιαίτερα σκληρή λέξη "καραγκιόζη" και ότι "παραβιάζει τον όρκο του". Τα ελληνικάδικαστήρια καταδίκασαν την δημοσιογράφο για εξύβριση (μετά μετατροπή από συκοφαντική δυσφήμιση) του δικαστικού λειτουργού σε φυλάκιση ενός έτους με αναστολή. Το Στρασβούργο αποκαθηλώνει στην απόφαση αυτή από το απυρόβλητο της κριτικής την δικαστική εξουσία και την τοποθετεί στο επίκεντρο του δημοσίου ενδιαφέροντος. Έτσι ο δικαστής καθίσταται δημόσιο πρόσωπο ex officio και είναι υποχρεωμένος να ανέχεται σε μεγαλύτερο βαθμό από έναν απλό πολίτη τον έλεγχο και τη κριτική. Σταθμίζει τις αξίες και θεωρεί ως υπέρτερο το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης και του τύπου από τον απαιτούμενο σεβασμό στα όργανα της δικαιοσύνης και την προάσπιση του κύρους της. θεωρεί περισσότερο αξιολογικές κρίσεις τις ανωτέρω "σκληρές" λέξεις που δεν δύνανται να αποδειχθούν, παρά πραγματικά περιστατικά που επιδέχονται υλικής απόδειξης. Και τέλος αναφέρει ότι δεν συμβιβάζεται με τη δημοσιογραφική ελευθερία της έκφρασης η επιβολή ποινής φυλάκισης για αδίκημα που διαπράχθηκε δια του τύπου παρά μόνο κατ" εξαίρεση. Το ΕΔΔΑ καταδίκασε τη χώρα μας για παράβαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ.
2. Ο "ΠΑΡΑΚΡΑΤΙΚΟΣ" ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, ΟΙ "·ΦΩΝΑΣΚΟΥΝΤΕΣ ΚΑΚΟΥΡΓΟΙ" ΚΑΙ ΟΙ "ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΣ ΨΕΥΤΟΠΑΤΡΙΩΤΕΣ
Στην απόφαση του ΕΔΔΑ Λιοναράκης κατά Ελλάδας της 5.7.2007 ο προσφεύγων δημοσιογράφος παρουσίασε μια ραδιοφωνική εκπομπή πολιτικού περιεχομένου την άνοιξη του 1999, όπου κυριαρχούσε το θέμα Οτσαλάν. Προσκεκλημένος του ένας άλλος δημοσιογράφος, ο οποίος κατά τη συζήτηση χαρακτήρισε ένα δικηγόρο που είχε ανάμειξη στην υπόθεση αυτή και είχε απασχολήσει και ο ίδιος τα ΜΜΕ ως "παρακρατικό" και άλλα άτομα που είχαν αναμιχθεί τότε ως "φωνασκούντες κακούργους" και ως "νευροπαθείς ψευτοπατριώτες". Ο δικηγόρος άσκησε αγωγή και ο προσφεύγων καταδικάσθηκε να καταβάλει το ποσό των 55.000.000 δρχ. ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη που υπέστη.
Το ΕΔΔΑ ανάφερε ότι τα όρια μίας ανεκτής κριτικής στο πρόσωπο ενός πολιτικού είναι ευρύτερα από εκείνα που αφορούν ένα απλό πολίτη, διότι αυτός εκτίθεται αναπόφευκτα και συνειδητά σε ενδελεχή έλεγχο των πράξεων και των κινήσεων του τόσο από τους δημοσιογράφους όσο και από τους πολίτες. Οφείλει, κατά συνέπεια, να επιδεικνύει μεγαλύτερη ανοχή στην κριτική. Η αρχή αυτή δεν εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση ενός πολιτικού αλλά επεκτείνεται και σε κάθε πρόσωπο το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως δημόσιο πρόσωπο, δηλαδή αυτό που λόγω των πράξεων του ή της θέσεως του εισέρχεται στη σφαίρα την δημόσιας αρένας, όπως ο ανωτέρω δικηγόρος.
Οι ανωτέρω εκφράσεις κατά το Στρασβούργο θεωρούνται αξιολογικές κρίσεις που δεν είναι δυνατόν να αποδειχθούν και δεν αποτελούν γεγονότα που επιδέχονται απόδειξης. Κατόπιν αυτού το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Ελλάδα για παράβαση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης.
3. Ο "ΣΦΑΚΤΗΣ" ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ
Στην απόφαση του Στρασβούργου Κανελλοπούλου κατά Ελλάδας της 11.10.2007 η προσφεύγουσα το 1997 με σκοπό να μειώσει το μέγεθος του στήθους της, υπεβλήθη σε μαστοπλαστική από γνωστό πλαστικό χειρουργό. Στη συνέχεια διαπιστώθηκε σοβαρότατο πρόβλημα στην υγεία της και τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2002 οι εφημερίδες "Espresso" και" Traffic News", δημοσίευσαν δύο άρθρα σύμφωνα με τα οποία η προσφεύγουσα είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους "Ο γιατρός... με έσφαξε σαν αρνί", "με έχει κατακρεουργήσει", "με κατέστρεψε" κ.ά. Μετά τα δημοσιεύματα ο γιατρός κατέθεσε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση εναντίον της και σε φυλάκιση πέντε μηνών. Το ΕΔΔΑ απεφάνθη ότι "...η προσφεύγουσα έζησε μία επώδυνη εμπειρία από τις συνέπειες της οποίας υποφέρει μέχρι και σήμερα. Προκαλεί... έκπληξη το γεγονός ότι της επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης επειδή αναφέρθηκε στα όσα υπέφερε, χωρίς άλλο εμφανή σκοπό από εκείνο της εξωτερίκευσης της απόγνωσης και της δυστυχίας της. Πράγματι, ακόμη και αν η προσφεύγουσα εκφράστηκε με λέξεις ωμές και σκληρές, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εκφράσεις που χρησιμοποίησε αντικατόπτριζαν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανετο η ίδια την σοβαρότητα της κατάστασης της. ...(τα εσωτερικά δικαστήρια)... δεν τοποθέτησαν τα λεχθέντα της προσφεύγουσας στο ιδιαίτερο πλαίσιο της παρούσας υπόθεσης ούτε υπολόγισαν την ακριβή διάσταση της απόγνωσης στην οποία βρίσκονταν η προσφεύγουσα την ώρα που έκανε τις δηλώσεις της..." και διαπιστώνει ότι η επιβολή ποινής στην προσφεύγουσα λόγω προσβολής της τιμής και της υπόληψης του ιατρού της δια των δηλώσεων της στα ΜΜΕ, είναι δυσανάλογη και επιφέρει παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος της έκφρασης
4. Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΚΑΤΑ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΣΤΟΝ ΔΣΑ
Στην απόφαση Βασιλάκης κατά Ελλάδας της 17.1.2008 ο προσφεύγων δημοσιογράφος είχε δημοσιεύσει μια σειρά άρθρων ασκώντας δριμύτατη κριτική κατά των μελών της πολιτικής οργάνωσης"Δίκτυο 21". Δύο εκ των μελών της δικηγόροι άσκησαν σειρά αγωγών εναντίον του είτε ατομικά είτε εκπροσωπώντας τρίτους για εξύβριση και δυσφήμιση. Τον Νοέμβριο του 1999, ο προσφεύγων απέστειλε μία επιστολή στον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Στην επιστολή αυτή παρεπονείτο νια την συμπεριφορά των δικηγόρων χαρακτηρίζοντας την ως 'αντίθετη προς τον δικηγορικό κώδικα δεοντολογίας" αναφέροντας σκληρές εκφράσεις γι'αυτούς όπως "..εγκαινιάζουν μία νέα πρακτική Φίμωσης και κατάργησης της ελευθερίας της έκφρασης (...) στοχεύοντας στην τρομοκράτηση και στο εκμηδενισμό των προσώπων που αντιτίθενται στις ιδέες τους (...), θεωρούν ότι όλοι εκείνοι που χαρακτηρίζουν τις πολιτικές τους πράξεις και τους στόχους τους είναι εχθροί της πατρίδος και του έθνους και πρέπει να φιμωθούν και να εκμηδενιστούν (...), καταχρώνται την[δικηγορική] ιδιότητα τους με πρωτάκουστο φανατισμό, που τείνει στη μανία.." και ζητούσε να παρέμβει και να πράξει τα δέοντα, στα πλαίσια της δικηγορικής δεοντολογίας. Ο ένας εκ των δικηγόρων κατέθεσε αγωγή εναντίον του και τα ελληνικά δικαστήρια του επιδίκασαν το ποσό των 3000 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής Βλάβης θεωρώντας ότι οι εκφράσεις αυτές προσέβαλαν την επαγγελματική και ηθική υπόσταση του και ότι ο προσφεύγων είχε επιδιώξει να επιβληθεί α' αυτόν πειθαρχική ποινή από τον ΔΣΑ. Το Στρασβούργο εντάσσει την επιστολή στην έκφραση γνώμης και στο θεμελιώδες δικαίωμα του καθενός να απευθύνεται στις αρχές δεδομένου ότι ο ανωτέρω είχε ως σκοπό να παρουσιάσει τη δική του εκδοχή για την σχετική υπόθεση,αναφέρει, δε, ότι η ελευθερία των δημοσιογράφων, εμπεριέχει τη δυνατότητα χρήσης μίας δόσης υπερβολής, ακόμα και πρόκλησης και καταδικάζει την Ελλάδα για παραβίαση του άρθρου 10.
5. Ο ΑΝΤΙΕΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ "ΔΡΑΚΟΣ" ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
Με αφορμή τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Σλοβακίας στην τηλεόραση κατά της κινηματογραφικής ταινίας "People vs Larry Flynt" o δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου Martin Kleinδημοσίευσε σε εβδομαδιαίο περιοδικό τον Μάρτιο του 1997 ένα άρθρο και επέκρινε τον Αρχιεπίσκοπο χρησιμοποιώντας σκληρή φρασεολογία, όπως την αργκό Σλοβακικη λέξη "rrkto" που σημαίνει "ηλίθιος", ότι "ακόμα κι αν δεν γυρίζει (σ.σ. ο ήλιος) ο αξιωματούχος της εκκλησίας κάνει έρωτα στη μητέρα του...", ότι δεν έχει σημασία εάν ο αρχιεπίσκοπος είναι ομοφυλόφυλος ή αμφιφυλόφιλος ή οτιδήποτε άλλο, δεδομένου ότι δεν έχει καθόλου σεξουαλικότητα, ότι αυτός δεν έχει τόση τιμή όσο ο αρχηγός της τσιγγάνικης φυλής.
Αναρωτήθηκε στο άρθρο του πώς δεν αποχωρούν από το εκκλησίασμα οι έντιμοι καθολικοί αφού ηγείται στην εκκλησία ένας τέτοιος Δράκος. Ο ανωτέρω καταδικάσθηκε από τα Σλοβάκικα δικαστήρια για συκοφαντική δυσφήμιση του Αρχιεπισκόπου σε ποινή φυλάκισης ενός μηνός και χρημ. ποινή 15.000 ΣΚΚ. Προσέφυγε ο καταδικασθείς στο ΕΔΔΑ, το οποίο στην απόφαση του Kleinκατά Σλοβακίας της 31.10.2006 απεφάνθη ομόφωνα ότι, παρά το χυδαίο ύφος του άρθρου, η ποινική τιμωρία του προσφεύγοντος δεν αντιστοιχούσε σε επιτακτική κοινωνική ανάγκη και ότι η τιμωρητική παρέμβαση στο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης του αρθρογράφου δεν ήταν"αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία", καταδίκασε δε την Σλοβακία για παραβίαση του αρθρ. 10της ΕΣΔΑ.
6. Ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΙ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ
ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΜΕ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΤΕΡΕΖΑ!Τα 1998 οργανώθηκε στην Αυστρία μία έκθεση ζωγραφικής. Ο Αυστριακός ζωγράφος Otto Muhlεξέθεσε ένα πίνακα του με τίτλο "αποκάλυψη" ο οποίος ήταν ένα σατιρικό κολάζ με πολλούς διάσημους ανθρώπους σε σεξουαλικές στάσεις. Τα γυμνά σώματα ήταν ζωγραφισμένα σουρεαλιστικά ενώ σε μερικά πρόσωπα ήταν καλυμμένα και τα μάτια, μεταξύ των οποίων απεικονίζοντο και ο πρ. Γ.Γ. και Βουλευτής του κόμματος FPO και ένας πρ. Πρόεδρος του ίδιου κόμματος. Ο πίνακας απεικόνιζε τον πρώτο να πιάνει το ανδρικό όργανο του δεύτερου ενώ την ίδια στιγμή αυνανίζοντο από άλλους δύο πολιτικούς του κόμματος οι οποίοι εκσπερμάτωναν πάνω στη Μητέρα Τερέζα. Ο βουλευτής άσκησε αγωγή κατά του ζωγράφου ζητώντας να μην επιτραπεί στο μέλλον η έκθεση του πίνακα στο κοινό και αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υπέστη καθώς θεώρησε ότι υποβιβάζονται οι πολιτικές του θέσεις και δημιουργείται λάθος εντύπωση για τη σεξουαλική του ζωή (ελευθεριότητα, ομοφυλοφιλία). Ο ζωγράφος αν και αθωώθηκε πρωτοδίκως καταδικάστηκε τελικά για υπέρβαση των ορίων της καλλιτεχνικής έκφρασης να καταβάλει στον καταγγέλλοντα 1,456,45 ευρώ και να μην εκθέσει τον πίνακα στο μέλλον.
Το ΕΔΔΑ δέχτηκε στην απόφαση του Vereinigung Bildender Kunstler Wiener κατά Αυστρίας της 25.1.2007 ότι η ζωγραφική προστατεύεται στα πλαίσια του δικαιώματος της έκφρασης και ότι ο τότε βουλευτής απεικονίζεται με ένα εξωφρενικό τρόπο αλλά ο πίνακας ήταν μια γελοιογραφία με σατιρικά στοιχεία. Η σάτιρα δε κατά το ΕΔΔΑ είναι μια μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης και κοινωνικής παρατήρησης η οποία από την φύση της είναι υπερβολική και στρεβλώνει την πραγματικότητα και για το λόγο αυτό είναι σκόπιμα προκλητική. Ο πίνακας κατά την απόφαση δεν αφορούσε την ιδιωτική ζωή του βουλευτή αλλά την πολιτική του ιδιότητα. Έτσι έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10.
Η παραπάνω ενδεικτική νομολογία του Στρασβούργου οδηγεί σε μία ουσιαστική διεύρυνση των ορίων της ελευθερίας της έκφρασης έτσι ώστε:
α) Ο τύπος και τα ΜΜΕ να εμφανίζονται προνομιακά ωφελημένα και να προστατεύονται σημαντικά. Ο τύπος θεωρείται "κάλυκας" της δημοκρατίας και το ΕΔΔΑ του δίδει τη δυνατότητα της διευρυμένης κριτικής και του ελέγχου ακόμα και στα επίπεδα της υπερβολής. Βέβαια τα δικαίωμα του τύπου δεν είναι απεριόριστο και δεν πρέπει να υπερβαίνει ορισμένα όρια, όμως σε κάθε περίπτωση η ποινική δίωξη των δημοσιογράφων εφόσον τα αναγραφόμενα έχουν μια πραγματική βάση είναι ασύμβατη με την ΕΔΔΑ. Ουσιαστικά η νομολογία του ΕΔΔΑ καταργεί υπό προϋποθέσεις τη συκοφαντική δυσφήμιση δια του τύπου και δεν τη θεωρεί αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία.
β) Υποχρεώνει τα δημόσια πρόσωπα να αποδέχονται κριτική μέχρι του ορίου της σκληρότητας, της υπερβολής, ακόμα και αυτή που είναι συκοφαντική για τον κρινόμενο.
γ) Διευρύνει σημαντικά τον κύκλο των δημοσίων προσώπων. "Έτσι εκτός από τους πολιτικούς εντάσσονται στον κύκλο οι δικαστές, οι Εισαγγελείς, οι συμμέτοχοι στην πολιτικές ζωή, οι συμμέτοχοι στην δημόσια τάξη της χώρας είτε άμεσα είτε έμμεσα κ.λ.π.
δ) Αυξάνεται η προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και στους απλούς πολίτες που ασκούν κριτική και εκφράζουν απόψεις κατά των δημοσίων προσώπων. Έτσι διογκώνονται και τα όρια αυτών.
Αν παρ’ όλα αυτά εκδοθεί καταδικαστική απόφαση από ελληνικό δικαστήριο:
Έστω ότι ο δημοσιογράφος ενός παραδοσιακού ΜΜΕ ή ο blogger (όταν αυτός αρθρογραφεί επωνύμως ή όταν τα στοιχεία του αποκαλύφθηκαν κατόπιν της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του) καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση α) από ελληνικό ποινικό δικαστήριο σε ποινή φυλάκισης π.χ 12 μηνών για συκοφαντική δυσφήμιση και β) από ελληνικό αστικό δικαστήριο υποχρεώθηκε να καταβάλει στον αντίδικό του (στο θιγόμενο δηλαδή από το δημοσίευμα) το ποσό των 10.000 ευρω ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που ο θιγόμενος από το δημοσίευμα υπέστη. Σε αυτή την περίπτωση , αν ο καταδικασθείς προσφύγει στο ΕΔΔΑ και δικαιωθεί , τότε καθόσον αφορά το ποινικό σκέλος , η δίκη επαναλαμβάνεται στην Ελλάδα (βλ. αρθ. 525 παρ. 5 ΚΠΔ σε συνδυασμό με το άρθρο 46 παρ.1 της ΕΣΔΑ…..) . Στη δίκη αυτή ο κατηγορούμενος θα αθωωθεί με διαδικασίες συνοπτικές. Ταυτοχρόνως, απαλείφεται και από το ποινικό του μητρώο η καταδικαστική προηγούμενη απόφαση. Επαναφέρεται με τον τρόπο αυτό η νομική κατάσταση του καταδικασθέντος στην προηγούμενη κατάσταση (επαναφορά της κατάστασης του ποινικού μητρώου στην προ της έκδοσης της καταδικαστικής απόφασης κατάσταση).Δεν προβλέπεται όμως το ίδιο και την αστική δίκη (όπου ο εναγόμενος δημοσιογράφος υποχρεώθηκε να καταβάλει στον αντίδικό του το ποσό των 10.000 ευρω). Σε αυτή την περίπτωση , το ΕΔΔΑ «φροντίζει» ώστε να υποχρεώσει το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει στον προσφεύγοντα εύλογη και δίκαιη αποζημίωση , δηλαδή χρηματικό ποσό ικανό ώστε να απαλειφθούν οι δυσμενείς συνέπειες που παρήγαγε η καταδικαστική απόφαση. Το πώς και σε ποια έκταση θα απαλειφθούν οι δυσμενείς συνέπειες που η αστική καταδικαστική απόφαση παρήγαγε , αυτό εξαρτάται από το ύψος της αποζημίωσης που το ΕΔΔΑ θα επιδικάσει στον προσφεύγοντα. Τούτο όμως επαφίεται στην απόλυτη κρίση των δικαστών του ΕΔΔΑ. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος της αποζημίωσης που το ΕΔΔΑ θα καταδικάσει την Ελλάδα να καταβάλει στον προσφεύγοντα , εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως π.χ το αν ο δημοσιογράφος κατέβαλε στο θιγόμενο από το δημοσίευμα το ποσό των 10.000 ευρώ σε μετρητά , ή αν ο δημοσιογράφος δεν διέθετε μετρητά με αποτέλεσμα ο θιγόμενος να εκτελέσει την απόφαση προβαίνοντας σε ανακλαστική εκτέλεση κατά της ακίνητης ή κινητής περιουσίας του δημοσιογράφου (π.χ σε εκτέλεση της απόφασης ο δημοσιογράφος να έχασε το σπίτι του) , ή αν ο δημοσιογράφος δεν διέθετε καθόλου περιουσία και για το λόγο αυτό προσωποκρατήθηκε κλπ. Για τις εφαρμοστέες σχετικά με τα ανωτέρω διατάξεις και το νομικό συλλογισμό κλικ εδώ……
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου