Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2014

Για τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια: Οι τράπεζες σε ρόλο ρυθμιστή (της Ξανθής Παπαδοπούλου)


(αναδημοσίευση από την "Εποχή" της Κυριακής 9.11.2014)

Οι τράπεζες σε ρόλο ρυθμιστή

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ



 
Το προωθούμενο από την κυβέρνηση νομοθετικό πλαίσιο για τις «ρυθμίσεις» των «κόκκινων» επιχειρηματικών/επαγγελματικών δανείων επιχειρήσεων, εμπόρων και επαγγελματιών αποτελείται στην πραγματικότητα από οιονεί πτωχευτικές διατάξεις, που, κατά περίπτωση, συμπληρώνονται και από διατάξεις του ισχύοντος Πτωχευτικού Κώδικα. Υπό την έννοια αυτή -και λόγω ακριβώς της σημαντικότητας του νομοθετήματος στις παρούσες συνθήκες της βαθύτατης οικονομικής κρίσης- είναι αδιανόητη η προώθησή του προς ψήφιση, με ευτελή τρόπο και διαδικασία, χωρίς διαβούλευση και με τη μορφή τροπολογίας σε άσχετο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Της Ξανθής Παπαδοπούλου*

Ομως η κυβερνητική σπουδή για τη θεσμοθέτηση ενός «εν κρυπτώ και παραβύστω» τόσο κρίσιμου νομοθετικού πλαισίου εξηγείται απο τις σκοπιμότητες που την υπαγόρευσαν:
- Την απαίτηση της τρόικας να υπάρξουν ρυθμίσεις για τα κάθε είδους «κόκκινα δάνεια» ως το τέλος του έτους.
- Να υπάρξει απάντηση στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που έτυχε ευρύτατης αποδοχής.
- Να δημιουργηθεί ένα «σαφές» πλαίσιο τραπεζικής αυθαιρεσίας που θα επιτρέψει τη χωρίς οποιοδήποτε κριτήριο οικονομικής - παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης καπιταλιστική αναδιάρθρωση. Πλαίσιο που επιπλέον θα επιτρέψει στην τραπεζοκρατία να «κουρέψει» και να «θάψει» οριστικά και ατιμωρητί όλους τους σκελετούς της, χωρίς εποπτικό έλεγχο και κανονιστική συμμόρφωση, δανειοδότησης των διαπλεκόμενων ολιγαρχών της μιντιοκρατίας και όχι μόνον...
- Να αλωθεί από το τραπεζικό σύστημα μεγάλο μέρος της ιδιωτικής περιουσίας και να μεταπωληθεί σε τιμές που θα αποφέρουν υψηλότατα κέρδη όχι μόνον στις τράπεζες αλλά και στους ίδιους τους τραπεζίτες.

Ποιους αφορά η τροπολογία

Η τροπολογία αφορά όλες τις κατηγορίες μικρών, μικρομεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, φυσικών προσώπων με εμπορική ιδιότητα και επαγγελματιών (φυσικά ή νομικά πρόσωπα που η άσκηση του επαγγέλματός τους προϋποθέτει την εγγραφή τους σε ειδικό μητρώο) και τα «κόκκινα» επιχειρηματικά και επαγγελματικά δάνεια (περιλαμβανομένων και των αγροτικών), τα οποία ανέρχονται συνολικά στα 40-42 δισ. ευρώ. Δεν αφορά στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια ή οφειλές από πιστωτικές κάρτες των παραπάνω προσώπων.
Περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες οφειλετών σε τρεις ενότητες ρυθμίσεων:
Η πρώτη ενότητα αφορά επιχειρηματικά/επαγγελματικά δάνεια επιχειρήσεων, εμπόρων και επαγγελματιών που στην οικονομική χρήση 2013 πραγματοποίησαν τζίρο μέχρι 2,5 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα, στις 30 Ιουνιου του 2014:
α) η από επιχειρηματικό/επαγγελματικό δάνειο οφειλή τους βρισκόταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερων ή ήταν επίδικη ή ήταν ρυθμισμένη και
β) είχαν ληξιπρόθεσμες οφειλές και στην εφορία (αρρύθμιστες ή και σε ρύθμιση) καθώς και ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία (αρρύθμιστες ή και σε ρύθμιση). Αυτοί, εφόσον δεν έχουν υποβάλλει αίτηση του ν. 3869/2010 (ή έχουν παραιτηθεί από την ασκηθείσα), συνεχίζουν τις εργασίες τους εν λειτουργία, δεν έχουν πτωχεύσει και δεν έχουν καταδικαστεί με οριστική απόφαση για φοροδιαφυγή, λαθρεμπορία ή απάτη σε βάρος του Δημοσίου ή ΦΚΑ, χαρακτηρίζονται επιλέξιμοι δανειολήπτες και είναι η μοναδική κατηγορία στην οποία προβλέπεται με ρητό τρόπο διαγραφή (επιλέξιμη διαγραφή) της οφειλής τους μέχρι 50%, με την προϋπόθεση η συνολική οφειλή τους προς την Τράπεζα να μην υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ. Η διαγραφή ή ρύθμιση όμως εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της τράπεζας, στη δική της κρίση και στα δικά της κριτήρια, και όχι σε προκαθορισμένους από το νομοθέτη κανόνες. Όσοι θέλουν να υπαχθούν σε αυτήν την κατηγορία και έχουν τις προϋποθέσεις, πρέπει να υποβάλουν αίτηση στην τράπεζα/ες που οφείλουν μέχρι τις 31 Μαρτίου 2015.

Για επιχειρήσεις και εμπόρους

Η δεύτερη ενότητα ρυθμίσεων αφορά μόνον επιχειρήσεις και εμπόρους, ανεξαρτήτως μεγέθους, και προβλέπει τη ρύθμιση χρέους με δεσμευτική δύναμη για το σύνολο των πιστωτών, εφόσον συμφωνήσει σε αυτό το 50,1% του συνόλου των απαιτήσεων, στο οποίο περιλαμβάνεται τουλάχιστον 50,1% των τυχόν εμπραγμάτως ή με ειδικό προνόμιο ή με άλλης μορφής εξασφαλιστική συμφωνία την 30η Ιουνίου 2014 ως προς περιουσιακό στοιχείο εξασφαλισμένων απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον δύο τραπεζών, των οποίων οι απαιτήσεις κατά του οφειλέτη αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον ποσοστό 20% των συνολικών του υποχρεώσεων. Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλουν αιτήσεις στο μονομελές Πρωτοδικείο μέχρι 31 Μαρτίου 2016 και η όποια συμφωνία επικυρώνεται ή απορρίπτεται από το δικαστήριο.
Σε περίπτωση που εγκριθεί η ρύθμιση αναστέλλονται οι ατομικές (επί 3μηνο) και οι συλλογικές (επί 12μηνο) διώξεις. Δεν καθορίζεται, όμως, τι γίνεται μετά το πέρας αυτού του χρονικού διαστήματος. Οι οφειλέτες των παραπάνω δύο ενοτήτων που θα ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες δικαιούνται να υπαχθούν στο πρόγραμμα εξυπηρέτησης των ληξιπρόθεσμων φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών τους, που προβλέπεται στα άρθρα 51 και 54 του ν. 4305/2014 (Α’ 237), μέχρι 100 μηνιαίες δόσεις, λαμβάνοντας πρόσθετη διαγραφή προσαυξήσεων, τόκων και προστίμων εκπρόθεσμης καταβολής (20% -40%, αναλόγως της κατηγορίας και του αριθμού των δόσεων). Όμως, σε περίπτωση μη πληρωμής αθροιστικά δόσεων τριών μηνών οποιοασδήποτε ρυθμισθείσας οφειλής (δηλ. είτε στην τράπεζα είτε στην εφορία είτε στο Ταμείο), για οποιονδήποτε λόγο, οι ρυθμίσεις ακυρώνονται και όλες οι ρυθμισθείσες οφειλές αναβιώνουν και καθίστανται αυτοδικαίως ληξιπρόθεσμες και απαιτητές όπως έχουν διαμορφωθεί μετά την αναβίωσή τους.
Η τρίτη ενότητα αφορά κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα και είναι διαδικασία έκτακτης ειδικής-αναγκαστικής διαχείρισης, με άμεση ρευστοποίηση του ενεργητικού της επιχείρησης του οφειλέτη ως σύνολο ή ως μέρη. Η σχετική αίτηση υποβάλλεται στο μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας του οφειλέτη από πιστωτή ή ομάδα πιστωτών που κατέχει το 40% του χρέους του οφειλέτη, στους οποίους πρέπει να περιλαμβάνεται τουλάχιστον ένας χρηματοδοτικός φορέας (δηλ. τράπεζα).
Ως ειδικός διαχειριστής ορίζεται ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο, όπως ορίζονται στο ν. 3693/2008 (Α΄ 174) ή δικηγόρος με οικονομοτεχνικές γνώσεις ή δικηγορική εταιρεία στην οποία συμμετέχει δικηγόρος με οικονομοτεχνικές γνώσεις.

Σύγκριση με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ

Σε αντίθεση με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων που ξεκινά από τα εισοδήματα του οφειλέτη και βάσει αυτών προτείνει ρυθμίσεις (λαμβάνοντας υπόψη όμως και την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών) το προτεινόμενο νομοθέτημα αγνοεί το τρέχον εισόδημα του δανειολήπτη και υπολογίζει μόνον την περιουσιακή κατάσταση του ίδιου, της οικογένειας και των συνοφειλετών του (ακίνητα ως επί το πλείστον που είναι δύσκολα ρευστοποιήσιμα, που κατά κανόνα έχουν αποκτηθεί σε πολύ υψηλότερες από τις τρέχουσες εμπορικές τιμές και των οποίων οι αντικειμενικές αξίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.) Μάλιστα, δεν υπάρχει καμία νομοθετική πρόβλεψη ώστε οι τράπεζες να είναι υποχρεωμένες να δεχτούν κάτι τέτοιο. Το κάνουν εφόσον το θέλουν και εφόσον τις συμφέρει. Είναι προφανές ότι όσοι έχουν κόκκινα δάνεια και δεν «επιλεγούν» στην κατηγορία αυτή θα οδηγηθούν από τις τράπεζες στην αναγκαστική ρευστοποίηση πιθανώς μέσω των δυνατοτήτων που τους δίνει η τρίτη ενότητα των ρυθμίσεων. Ουσιαστικά στο κέντρο τη λογικής του νομοσχεδίου είναι η με κάθε τρόπο εξασφάλιση των τραπεζών ώστε να ξεκοκκινίσουν τα δάνεια και όχι να διευκολυνθεί ο δανειολήπτης. Οι όποιες διαγραφές γίνονται με αντίκρισμα ακίνητη ή άλλη περιουσία.
Δεν λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των οφειλών προς το Δημόσιο, τα Ταμεία και τις τράπεζες, καθώς οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επαγγελματίες οφείλουν ταυτόχρονα σε όλους. Αντιθέτως, η δημιουργία ενδιάμεσου φορέα (πρόταση ΣΥΡΙΖΑ) προβλέπει ότι σε περίπτωση τριπλής οφειλής ο δανειολήπτης δεν μπορεί να πληρώνει περισσότερο από το 1/3 του εισοδήματός του προς όλους. Στο επίκεντρο της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι, με μια ρεαλιστική ρύθμιση που λαμβάνει υπόψη την τρέχουσα εισοδηματική κατάσταση του δανειολήπτη, να αποπληρωθεί μέρος ή και σύνολο του χρέους με παράλληλα εξασφάλιση της λειτουργίας της επιχείρησης.
Οι τράπεζες αναδεικνύονται σε μοναδικό ρυθμιστή καθώς με 40% (τρίτη ενότητα) μπορούν να επιβάλουν στο σύνολο των πιστωτών - προμηθευτών τη δική τους λύση. Παράλληλα, επιβάλλεται αφορολόγητη fast truck ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων επιχειρήσεων από τις τράπεζες, χωρίς μάλιστα την καταβολή οποιουδήποτε φόρου για τις μεταβιβάσεις! Ενώ, η προβλεπόμενη απόσβεση του κόστους των τραπεζών από πιθανά κουρέματα γίνεται μέσω της απαλλαγής καταβολής φόρων σε βάθος πολλών ετών.



* Δικηγόρος Αθηνών, μέλος του Συντονιστικού του Τμήματος Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου